آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,457 |
| تعداد مقالات | 35,095 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,892,935 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,213,123 |
تبیین بخشی از ارکان فقه سیاسی در حاکمیت اسلامی با تکیه بر آرای فقهای امامیه | ||
| فقه و سیاست | ||
| دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، اردیبهشت 1404، صفحه 136-166 اصل مقاله (1.95 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/ijp.2025.64099.1031 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید اسکندری1؛ مجید زجاجی مجرد* 2 | ||
| 1مدیر کل حوزه ریاست وروابط عمومی سازمان حج وزیارت | ||
| 2استادیار گروه مذاهب فقهی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 24 دی 1401، تاریخ بازنگری: 12 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 06 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| اجرای دستورات دین اسلام بر مبنای فقه امامیه در بسیاری موارد وابسته به‌وجود حکومت اسلامی است و ازآنجاکه حکومت اسلامی نیازمند پایه‌های مستحکم و منسجمی است که از آن به ارکان فقه سیاسی تعبیر می‌شود، تبیین این ارکان امری ضروری است. این مقاله که با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه‌ای نگارش یافته، برخی از ارکان فقه سیاسی را با نگاه به آرای فقهای امامیه واکاوی کرده است. ماهیت حکومت اسلامی و ویژگی‌هایی همچون حکومت واحد جهانی، برقراری مساوات، تضمین آزادی در قالب شرع و عقل، تبیین اهداف داخلی و خارجی حکومت اسلامی و راهکارهای نیل به آن و شناخت هویت فقه سیاسی به‌عنوان زیربنای حکومت اسلامی اولین بخش مهم این مقاله به شمار می‌رود. در بخش دوم مقاله، به سه رکن اساسی حکومت اسلامی پرداخته شده است. قوای سه‌گانه که بافت دولت اسلامی را تشکیل می‌دهند از مهم‌ترین ابعاد ارکان حکومت اسلامی هستند. افزون بر این حاکم با شرایطی از جمله فقاهت، عدالت، مهارت و علم به سیاست و وظایفی مثل دفع تهاجم دشمن، اقامه جمعه و جماعت نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ چنانچه برای نیل به مدینه‌ی فاضله، حاکم اسلامی باید از حمایت مردم برخوردار باشد. ازاین‌رو قوای سه‌گانه، حاکم و مردم به‌عنوان بخشی از ارکان حکومت اسلامی مورد توجه این مقاله قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فقه سیاسی؛ حاکمیت اسلامی؛ ارکان حکومت؛ فقهای امامیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Explanation of Elements of Political Jurisprudence in Islamic Governance with Emphasis on the Views of Imamiya Jurists | ||
| نویسندگان [English] | ||
| وحید اسکندری1؛ مجید زجاجی مجرد2 | ||
| 1رئیس الحوزه المنظمه الحج والزیاره | ||
| 2استادیار گروه مذاهب فقهی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
| چکیده [English] | ||
| The implementation of Islamic laws based on Imamiya jurisprudence often depends on the existence of an Islamic government. Since such a government requires solid and cohesive foundations—referred to as the pillars of political jurisprudence—it is essential to examine and clarify these pillars. This descriptive-analytical study, based on library research, explores several of these fundamental elements in light of the views of Imamiya jurists. The article first discusses the nature of the Islamic government and characteristics such as a unified global governance, establishment of equality, guaranteeing freedom within the framework of religion and reason, defining the internal and external objectives of the Islamic government, and identifying political jurisprudence as the underlying structure of Islamic governance. In the second part, the article focuses on three essential pillars of the Islamic government. The three branches of power, which form the structure of the Islamic state, are highlighted as critical components. Furthermore, the ruler—possessing qualities such as jurisprudential knowledge, justice, political competence, and awareness—is assigned key responsibilities such as defending against foreign aggression and leading communal prayers. The ruler must also benefit from public support to achieve the ideal Islamic society. Hence, the three branches of power, the ruler, and the people are all regarded as integral pillars of the Islamic government in this article. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Political jurisprudence, Islamic governance, pillars of government, Imamiya jurists | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
** نهج البلاغه، (صبحی صالح)
ابن بابویه، محمد بن علی. (1378ق). عیون اخبار الرضا× (ج2). تهران: نشر جهان.
احمدی میانجی، علی. (1363). مکاتیب الرسول. بی‌جا: یس.
اصفهانی (فاضل هندی)، محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام (ج7). قم: دفتر انتشارات اسلمی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بحرانی، هاشم بن سلیمان. (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن (ج1). قم: مؤسسه البعثة.
بحرانی، یوسف بن احمد. (1405ق). الحدائق الناضرة فی احکام العترة‌الطاهرة (ج12، 16). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
پاینده، ابوالقاسم. (1382). نهج الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
تمیمی آمدی، عبدالواحد. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: دار الکتب الاسلامی.
الحائری، سیدکاظم. (1414ق). ولایة الامرفی عصرالغیبة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حلّی، ابن ادریس. (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (ج2، 3). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حلی، جمال الدین. (1407ق). المهذب البارع فی شرح مختصر النافع (ج4). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حلی، حسن بن یوسف. (1411ق). تبصرة المتعلمین فی احکام الدین. تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حلی، حسن بن یوسف. (1413ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حلی، نجم الدین. (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (ج1، 2، 3). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خمینی، روح الله. (1368). حکومت اسلامی و ولایت فقیه. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، روح الله. (1378). صحیفه امام (ج20، 21). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، روح الله. (1382). صحیفه حج (ج1، مرکز تحقیقات حج) تهران: مشعر.
خمینی، روح الله. (1389). حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، روح الله. (1390). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، روح الله. (بی‌تا). تحریر الوسیله (ج1، 2). قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
رضی، شریف. (1414ق). نهج‌البلاغه، صبحی صالح. قم: هجرت.
زحیلی، وهبه. (2002م). الفقه الاسلامی وادلته. دمشق: دارالفکر.
زنجانی، عباسعلی. (1421ق). فقه سیاسی (ج2). تهران: انتشارات امیر کبیر.
سبحانی، جعفر. (1362). مبانی حکومت اسلامی. اصفهان:کتابخانه امیرالمومنین×.
شهریاری‌زاده، محمود. (1401). پژوهشی مختصر پیرامون مبانی فقه سیاسی. کاشان: انتشارات کوثریه.
شیث خطاب، محمود. (1378). شیوه فرماندهی پیامبر. تهران: مرکز تحقیقات سپاه.
صفار، محمدجواد. (1393). حقوق اساسی: آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بعد از اصلاحات. تهران: استادی
طباطبایی، محمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج2، 4، 5، 17). بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج3، 5، 8). تهران: ناصرخسرو.
طوسی، محمد بن الحسن. (1375ق). الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد. تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ستون.
طوسی، محمد بن الحسن. (1383ق). تلخیص الشافی (ج1). قم: محبین.
طوسی، محمد بن الحسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه (ج1، 4، 8). تهران: المکتبة المرتضویه لِاحیاء الآثار الجعفریة.
طوسی، محمد بن الحسن. (1407ق). تهذیب الاحکام (ج3). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
طوسی، محمد بن الحسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج8). بیروت: داراحیاء التراث العربی. طوسی، محمد بن محمد. (بی‌تا). اخلاق ناصری. تهران: علمیه اسلامیه.
طوسی، محمـدبن علی. (1408ق). الوسیلة الی نیل الفضیلة. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
عاملی، زین الدین. (1410ق). الروضة‌البهیة فی شرح لمعة الدمشقیه (ج2، 3، 8). قم: کتابفروشی داوری.
عاملی، زین الدین. (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام (ج1، 7). قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
عاملی، محمد بن مکی. (1400ق). القواعد و الفوائد (ج1). قم: کتابفروشی مفید.
عاملی، محمد بن مکی. (1410ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیه. بیروت: دار التراث.
عبدالباقی، نعمة. (1990م). القانون الدولی العام، دراسة مقارنة بین الشریعة‌الاسلامیة‌و القانون الوضعی. بیروت: دار الاضواء.
فوزی، یحیی. (1393). اندیشه سیاسی امام خمینی&. تهران: انتشارات معارف.
کرکی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (ج2، 12). قم: مؤسسه آل البیت^.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج1، 2، 4، 5، 9). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مبلغی، احمد. (1384). فقه سیاسی، مجله فقه، شماره 45.
مجلسی، محمد باقر. (1410ق). بحارالانوار (ج33، 40، 80، 93). بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
مصباح، محمد تقی. (1378). نظریه سیاسی اسلام. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
مغربی، ابوحنیفیه. (1385ق). دعائم الاسلام (ج1). قم: مؤسسه آل البیت^.
مفید، محمد بن نعمان. (1413ق). المقنعة. قم: کنگره‌ی جهانی هزاره شیخ مفید.
مکارم، ناصر. (1386). پیام قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
منتظری، حسینعلی. (1409ق). مبانی فقهی حکومت اسلامی (ج1، 2). قم: مؤسسه کیهان.
موسوی، سیدمحمد. (1382). دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام. تهران: انتشارات باز.
نائینی، محمدحسین. (1413ق). المکاسب و البیع (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، احمد بن محمد. (1415ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعة (ج16، 17). قم: مؤسسه آل البیت^.
نوری، حسین. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (ج6). قم: مؤسسه آل البیت^.
نیشابوری، مسلم. (1334ق). صحیح. بی‌جا: دارالطباعة العامره.
یزدی، سیدکاظم. (1409ق). العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (ج2). بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 19 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 13 |
||