آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,486
تعداد مقالات35,381
تعداد مشاهده مقاله14,474,620
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,504,084
Mokhtari, Mustafa. (1404). Critical Analysis of the Concepts of Determinism and ‎Delegation (Jabr and Tafwiz) with an Emphasis on the ‎Supplications of Sahifah Sajjadiyyah. اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), 105-127. doi: 10.22081/jti.2025.71916.1079
Mustafa Mokhtari. "Critical Analysis of the Concepts of Determinism and ‎Delegation (Jabr and Tafwiz) with an Emphasis on the ‎Supplications of Sahifah Sajjadiyyah". اسلام و مطالعات اجتماعی, 3, 2, 1404, 105-127. doi: 10.22081/jti.2025.71916.1079
Mokhtari, Mustafa. (1404). 'Critical Analysis of the Concepts of Determinism and ‎Delegation (Jabr and Tafwiz) with an Emphasis on the ‎Supplications of Sahifah Sajjadiyyah', اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), pp. 105-127. doi: 10.22081/jti.2025.71916.1079
Mokhtari, Mustafa. Critical Analysis of the Concepts of Determinism and ‎Delegation (Jabr and Tafwiz) with an Emphasis on the ‎Supplications of Sahifah Sajjadiyyah. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1404; 3(2): 105-127. doi: 10.22081/jti.2025.71916.1079

Critical Analysis of the Concepts of Determinism and ‎Delegation (Jabr and Tafwiz) with an Emphasis on the ‎Supplications of Sahifah Sajjadiyyah

Theosophia Islamica
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، مهر 2023، صفحه 105-127    اصل مقاله (1.07 M)
نوع مقاله: Original Article
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jti.2025.71916.1079
نویسنده
Mustafa Mokhtari*
PhD student, Islamic Philosophy, Baqir al-Uloom University (peace be upon him).‎
تاریخ دریافت: 28 اردیبهشت 1404،  تاریخ بازنگری: 28 تیر 1404،  تاریخ پذیرش: 31 اردیبهشت 1404 
چکیده
The issue of determinism (jabr) and free will (ikhtiyar), and humanity's role in creating its actions, is one of the oldest theological questions. When confronting it, three distinct theological approaches have emerged: determinism (jabr), delegation (Tafwiz), and an affair between two affairs (amr bayn al-amrayn). Following their religious leaders, Imamiyyah theologians have adopted the third approach. To prove and explain it, they've used numerous rational and transmitted proofs, while also critically analyzing the other two viewpoints. Although various books and articles have been written on the critical examination of the concepts of determinism (jabr) and delegation (Tafwiz), what distinguishes this research is its critical analysis of these ideas through an analytical study of the Sahifah Sajjadiyyah's supplications. This approach, in itself, offers innovation in the field of theological discussions. Ultimately, this research concludes that free will (ikhtiyar) and choice are crucial human characteristics that exist within the scope of God's will and power. By utilizing these, humans are considered the direct agents of their actions. This study employs a descriptive-analytical method, with data collected and examined through library and documentary resources.
کلیدواژه‌ها
Divine Decree and Destiny؛ Determinism؛ Delegation؛ Free Will؛ Sahifah Sajjadiyyah
عنوان مقاله [English]
تحلیل انتقادی اندیشه جبر و تفویض با تأکید بر دعاهای صحیفه سجادیه
نویسندگان [English]
مصطفی مختاری
دانشجوی دکتری، رشته فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام). ‏
چکیده [English]
    مسألة جبر و اختیار و نقش انسان در خلق اعمال یکی از قدیمی­ترین مسائل اعتقادی است که در مواجه با آن سه رویکرد کلامی جبر، تفویض و أمر بین الأمرین مطرح شده است؛ متکلمان امامیه به تبعیت از پیشوایان دینی رویکرد سوم را پذیرفته و برای اثبات و تبیین آن از ادلة عقلی و نقلی متعددی بهره جسته و به نقد دو رویکرد دیگر   پرداختنه­اند. هر چند پیرامون بررسی انتقادی اندیشة جبر و تفویض کتاب­ و مقالات مختلفی تحریر شده است، ولی آنچه این پژوهش را متمایز می­سازد بررسی انتقادی آنها با بررسی تحلیلی دعاهای صحیفة سجادیة است که به نوبة خود از نوآوری در حوزة مباحث اعتقادی برخوردار است. در فرجام این تحقیق معلوم می­گردد که اختیار و اراده از ویژگی­های مهم انسان است که در طول اراده و قدرت پروردگار قرار دارد و انسان با بهره گرفتن از آن فاعل مباشر فعل به شمار می­رود. در این پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده و داده‌ها با اتکا به منابع کتابخانه‌ای و اسنادی گردآوری و بررسی شده‌ا
کلیدواژه‌ها [English]
قضا و قدر, جبر, تفویض, اختیار, صحیفه سجادیه
مراجع

* Holy Quran. Sahifa Sajjadiyya.

  1. Ibn Faris, Ahmad. (1404 AH). Mu'jam Maqayis al-Lughah. Qom: Maktab al-I'lam al-Islami.[In Arabic]
  2. Azhari, Muhammad ibn Ahmad. (1421 AH). Tahzib al-Lughah. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
  3. Ansarian, Hossein. (1388 SH). Tarjumeh Sahifa Sajjadiyya. Qom: Dar al-'Irfan. [In Arabic]
  4. Javadi Amoli, Abdullah; Shafieyan, Mohammad Hasan. (1380 SH). Ali ibn Musa al-Reza va al-Falsafa al-Ilahiyyah (2nd ed.). Qom: Isra Publications. [In Arabic]
  5. Javadi Amoli, Abdullah. (1388 SH). Tafsir Tasnim (Vol. 4). Qom: Isra Publications. [In Arabic]
  6. Fakhr al-Razi, Muhammad ibn Umar. (1411 AH). Al-Muhassal. (1st ed.). Cairo: Maktabat Dar al-Turath. [In Arabic]
  7. Feyz al-Islam, Ali Naqi. (1376 SH). Tarjumeh Sahifa Sajjadiyya. Tehran: Nashr Faqih. [In Arabic]
  8. Ayati, Abdol Mohammad. (1375 SH). Tarjumeh Sahifa Sajjadiyya (2nd ed.). Tehran: Soroush. [In Persian]
  9. Ibn Shu'ba Harrani, Hasan ibn Ali. (1363 SH). Tuhf al-Uqul 'an Al al-Rasul. Qom: Jami'a Mudarrisin. [In Arabic]
  10. Helli, Hasan ibn Yusuf. (1413 AH). Kashf al-Murad fi Sharh Tajrid al-I'tiqad (4th ed.). Qom: Nashr Islami. [In Arabic]
  11. Helli, Hasan ibn Yusuf. (1418 AH). Istiqsa' al-Nazar fi al-Qada' wa al-Qadar. Mashhad: Dar al-Inba' al-Ghayb. [In Arabic]
  12. Razi, Fakhr al-Din. (1420 AH). Tafsir Mafatih al-Ghayb (3rd ed.). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
  13. Subhani, Ja'far. (1379 SH). Buhuth fi al-Milal wa al-Nihal (Vol. 1). Qom: Mu'assasah Imam Sadiq (AS). [In Arabic]
  14. Saduq, Muhammad ibn Ali. (1398 AH). Al-Tawhid. Qom: Mu'assasah Nashr Islami. [In Arabic]
  15. Tusi, Khwaja Nasir al-Din. (1407 AH). Tajrid al-I'tiqad. Qom: Daftar Tablighat Islami. [In Arabic]
  16. Lahiji, Fayyaz. (1383 SH). Gowhar Morad. Tehran: Nashr Sayeh. [In Arabic]
  17. Tabatabai, Muhammad Husayn. (1417 AH). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (Vol. 13). Qom: Nashr Islami. [In Arabic]
  18. Fayyumi, Ahmad ibn Muhammad. (1414 AH). Al-Misbah al-Munir fi Gharib al-Sharh al-Kabir (2nd ed.). Qom: Mu'assasah Dar al-Hijrah.
  19. Qadi Sa'id Qomi. (1415 AH). Sharh Tawhid Saduq. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian]
  20. Madani Shirazi, Sayyid Ali Khan ibn Ahmad. (1435 AH). Riyad al-Salikin fi Sharh Sahifa Sayyid al-Sajidin. (Vols. 3, 5, 7). Qom: Daftar Intisharat Islami. [In Arabic]
  21. Motahari, Morteza. (1381 SH). Majmu'a Asar (Vols. 1, 15). Qom: Sadra.[In Persian]
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 18
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 7


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب