آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,473 |
| تعداد مقالات | 35,286 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,156,214 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,351,503 |
موانعِ شکرگزاری در زندگی از منظر متون اسلامی | ||
| فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی | ||
| دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 77، آذر 1403، صفحه 134-164 اصل مقاله (761.02 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jare.2024.69665.1942 | ||
| نویسنده | ||
| حسن سراج زاده* | ||
| عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 16 مرداد 1403، تاریخ بازنگری: 19 شهریور 1403، تاریخ پذیرش: 19 مهر 1403 | ||
| چکیده | ||
| از جمله فضایل فراموش‌شده در جامعه اسلامی شکرگزاری از خداوند می‌باشد. این درحالی است که در قرآن و روایات اسلامی، از سویی، بر انجام این فضیلت اخلاقی تأکید بسیار شده و آثار معجزه‌آسایی برای آن ذکر نموده‌اند و از سوی دیگر، از ناسپاسی به‌شدت نهی و سرزنش شده است. احیای این فضیلت اخلاقی و بهره‌گیری از آن در زندگی، نخست نیازمند رفع موانع آن است. هدف از این پژوهش، بررسی متون اسلامی است تا مشخص شود از این منظر، چه موانعی موجب می‌شود، انسان‌ها از شکرگزاری از خداوند و زیستِ شاکرانه، اجتناب کرده و از آثار شگفت آن در زندگی، خود را محروم سازند. برای رسیدن به این هدف، به روش توصیفی تحلیلی، متون اسلامی به‌ویژه متون روایی مورد تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن، تقسیم موانع، به دو قسمِ درونی و بیرونی بود. در موانع درونی، مهم‌ترین مانع، «جهل» و «غفلتِ» آدمی مطرح شد که این جهل و غفلت، یا نسبت به «منعم» یا نسبت به «نعمت» بود. در تحلیل اینکه چرا جهل و غفلت نسبت به «نعمت»، مانعی برای شکرگزاری است، از متون اسلامی، سه علتِ «وفور نعمت»، «شمول نعمت» و «کوچک شمردن نعمت» به دست آمد. در موانع بیرونی نیز سه عاملِ «استدراج»، «شیطان» و «جاذبه‌های دنیا»، مهم‌ترین مانع، برشمرده شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شکرگزاری؛ شکرگزاری از خداوند؛ موانع شکرگزاری؛ ناسپاسی؛ فضایل اخلاقی؛ رذایل اخلاقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Obstacles to gratitude in life, from the perspective of Islamic texts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hassan serajzadeh | ||
| Faculty of Theology and Family Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| Among the forgotten virtues in Islamic society is gratitude to God. This is while in the Qur'an and Islamic traditions, on the one hand, the practice of this moral virtue has been greatly emphasized and miraculous results have been mentioned for it, and on the other hand, ungratefulness has been strictly forbidden and blamed. Reviving this moral virtue and using it in life first requires removing its obstacles. The purpose of this research is to examine Islamic texts in order to determine from this point of view, what are the obstacles that cause people to avoid being grateful to God and to live gratefully and to deprive themselves of its wonderful effects in life. In order to achieve this goal, Islamic texts, especially narrative texts, were analyzed by descriptive analytical method, and the result was the division of obstacles into two types, internal and external. In the internal obstacles, the most important obstacle was the "ignorance" and "negligence" of a person, which was either towards "prohibition" or towards "blessing". In the analysis of why ignorance and neglect towards "blessings" is an obstacle to gratitude, three reasons were found from Islamic texts: "abundance of blessings", "inclusiveness of blessings" and "underestimation of blessings". In external obstacles, three factors of "immigration", "devil" and "attractions of the world" were listed as the most important obstacles | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| gratitude to God, obstacles to gratitude, ingratitude, moral virtues, moral vices | ||
| مراجع | ||
|
منابع
قرآن کریم، ترجمۀ محمدمهدی فولادوند.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1362)، الخصال، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1376)، الأمالی، تهران: کتابچى.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن على (1385)، علل الشرائع، قم: داورى.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن على (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن على (1378)، عیون أخبار الرضا ع، تهران: جهان.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: آستان قدس رضوى.
امام‌صادق(ع)، جعفر بن محمد (منسوب به امام‌صادق( ع)) (1400ق)، مصباح الشریعة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
اِمونز، رابرت ای. (1396)، دریچه‌ای به دنیای شگرف سپاس‌گزاری، ترجمۀ سیما فرجی، تهران: نسل نواندیش.
حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت(ع).
حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
دیلمى، حسن بن محمد (1412ق)، إرشاد القلوب، قم: الشریف الرضی.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
طیب، عبدالحسین (1369)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
عارف، محمدصادق (1387)، راه روشن )ترجمۀ المحجة البیضا فی تهذیب الاحیاء(، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
عدة من الرواة (1405ق)، الاصول الستة عشر، قم: دار الشبستری.
عروسى حویزى، عبدعلى (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.
غزالی، محمد (1383)، کیمیای سعادت، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
غزالی، محمد (بی‌تا)، احیاء علوم الدین، بیروت: دار الجیل.
فیض کاشانی، ملامحسن (1430ق)، المحجة البیضاء، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
قرائتى، محسن (1388)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
لیثى واسطى، على بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دار الحدیث.
مجتبوی، سیدجلال‌الدین (1386)، علم اخلاق اسلامی (ترجمۀ جامع السعادات)، تهران: حکمت.
مجلسى، محمد باقر(1423ق)، زاد المعاد، بیروت: موسسة الأعلمی للمطبوعات.
مجلسى، محمدباقر (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مدرسى، محمدتقى (1419ق)، من هدى القرآن، تهران: دار محبی الحسین.
مفید، محمد بن محمد (شیخ مفید) (1413ق)، الأمالی، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر (با همکاری جمعی از دانشمندان) (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نراقی، محمد مهدی (1427ق)، جامع السعادات، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
نوری، حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت(ع). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 49 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 43 |
||