
تعداد نشریات | 54 |
تعداد شمارهها | 2,462 |
تعداد مقالات | 35,184 |
تعداد مشاهده مقاله | 13,996,198 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,336 |
مبانی مرجعیت علمی قرآن کریم | ||
مطالعات علوم قرآن | ||
دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، خرداد 1404، صفحه 7-40 اصل مقاله (599.31 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.70232.1337 | ||
نویسنده | ||
محمدهادی منصوری* | ||
گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی قم ایران | ||
تاریخ دریافت: 19 آبان 1403، تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1404 | ||
چکیده | ||
مرجعیت علمی بدون شک از ابعاد شاخص تمسک علمی و عملی به قرآن کریم است و قرآنپژوهان با رویکردهای گوناگون بدان پرداختهاند. باید دید این مرجعیت، چه پیشساختها و مبانی ویژهای را در بر میگیرد و چه اثری در بحث مرجعیت علمی قرآن دارد. جامعیت قرآن کریم، جاودانگی قرآن، پاسخگو بودن به نیازهای کلیدی انسان و جامعه معاصر، عدمتفکیک قرآن کریم و اهلبیت (ع)، مفسّران حقیقی از کتاب الهی، برخی مبانی مهم مرجعیت علمی قرآن است. پژوهش پیشرو بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه کتابخانهای به بررسی و تحلیل مبانی مذکور بپردازد. از اهداف این پژوهش میتوان به فراهم کردن زیرساختهای علمی برای تحقق مرجعیت علمی قرآن، نهادینهسازی مرجعیت قرآن در فرآیند تولید علم و محتوای علوم و ابتنای نظامهای خرد و کلان اجتماعی و معرفتی بر معارف قرآن اشاره کرد. فرهنگسازی و زمینهسازی برای اتکای عالمانه کنشگران اجتماعی- فرهنگی به قرآن و دسترسی سازمان یافته جهت بهرهمندی از کتاب الهی در علوم، از اهم دستاوردهای این پژوهش است. | ||
کلیدواژهها | ||
مبانی مرجعیت علمی؛ جامعیت قرآن؛ جاودانگی قرآن؛ نظاممندی معارف قرآن | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Foundations of the Scientific Authority of the Holy Quran | ||
نویسندگان [English] | ||
Mohammad Hadi Mansouri | ||
Department of Quran and Hadith Studies, University of Islamic Studies, Qom, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Undoubtedly, scientific authority is one of the prominent aspects of scholarly and practical adherence to the Holy Quran, and Quranic scholars have explored it from various perspectives. It is essential to examine what prerequisites and specific foundations this authority entails and what impact it has on the Quran’s scientific authority. Among the key foundations of the Quran’s scientific authority are: the comprehensiveness of the Quran, its timelessness, its responsiveness to the fundamental needs of contemporary individuals and society, and the inseparability of the Quran from the Ahl al-Bayt, the true interpreters of the Divine Book. This study aims, through a descriptive-analytical method and library research, to examine and analyze these mentioned foundations. The objectives of this research include establishing the scholarly infrastructure necessary to realize the Quran’s scientific authority, institutionalizing the Quran’s authority in the process of knowledge production and the content of sciences, and grounding both micro and macro socio-epistemic systems in the teachings of the Quran. Promoting a culture and creating conditions for the informed reliance of socio-cultural actors on the Quran, as well as providing structured access to benefit from the Divine Book in scientific disciplines, are among the major outcomes of this research. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Foundations of scientific authority, comprehensiveness of the Quran, timelessness of the Quran, systematization of Quranic teachings | ||
مراجع | ||
* قرآن کریم.
** نهجالبلاغه.
ابنابی حاتم، عبدالرّحمان بن محّمد. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم (ج7). ریاض: مکتبة نزار.
ابنبابویه، محمدبنعلی. (1378ق). عیون اخبار الرّضا (ج2). تهران: نشر جهان.
ابنفارس، محمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغه. (ج1). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
ابنمنظور، محمدبن مکرم. (1405ق). لسانالعرب (ج1، 12). قم: ادب حوزه.
احسانی، محمد. (1393). مبانی تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
احمدبنحنبل. (1420ق). مسند الإمام احمد بن حنبل (ج18، چاپ دوم). تحقیق: شعیب أرنووط و دیگران. بیجا: مؤسّسة الرّسالة.
اسعدی، محمد و همکاران. (1399). آسیبشناسی جریانهای تفسیری (چاپ پنجم). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اعرابی، غلامحسین. (1401). نگاهی نو به مرجعیت علمی قرآن بر پایه کلام مقام معظم رهبری. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
بازرگان، مهدی. (بیتا). آخرت و خدا، هدف بعثت انبیاء. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
برقی، احمدبنمحمد. (1371ق). المحاسن (ج1). قم: دارالکتب الإسلامیّه.
جصّاص، احمدبنعلی. (1405ق). احکام القرآن (ج3). بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله. (1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم، قرآن در قرآن (چاپ دوم). قم: مرکز نشر إسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). تفسیر تسنیم (ج1). قم: مرکز نشر إسراء.
حرّانی، ابنشعبة. (بیتا). تحفالعقول. قم: مؤسّسة النّشر الإسلامی.
حقشناس، علیمحمد و همکاران. (1381). فرهنگ معاصر انگلیسی-فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
خامنهای، سیدعلی. (21/12/1393). بیانات رهبر انقلاب در دیدار اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری: https://farsi.khamenei.ir.
خامنهای، سیدعلی. (26/6/1390). بیانات رهبر انقلاب در اجلاس بینالمللی بیداری اسلامی، پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری: https://farsi.khamenei.ir.
خراسانی، محمدکاظم. (1409ق). کفایةالأصول. قم: مؤسسة آلالبیت^.
خواجه صالحانی، اسرافیل. (1401). مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی. قم: امتداد حکمت.
درویش، محیالدین. (1415ق). اعراب القرآن و بیانه (ج2). سوریه: دارالارشاد.
رجبی، محمود. (1391). روش تفسیر قرآن (چاپ پنجم). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1396). مرجعیت علمی قرآن کریم. سلسله منشورات کنگره بینالمللی قرآن کریم و علوم انسانی، قم: مرکز ترجمه و نشر المصطفی.
رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ جزائری، سیدحمید. (1397). درآمدی بر روششناسی مطالعات قرآن و علوم انسانی (چاپ دوم). قم: انتشارات جامعة المصطفیالعالمیّة.
زرکشی، محمدبنعبدالله. (1415ق). البرهان فی علوم القرآن (ج2). بیروت: دارالمعرفه.
زمخشری، محمودبنعمر. (1407ق). الکشّاف عن حقائق التّنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التّأویل (ج2). بیروت: دارالکتاب العربی.
سلیم، حسین. (2002م). قالوا فی الإسلام و القرآن و الرّسول. بیروت: رشاد.
سیوطی، جلالالدین. (1421ق). الإتقان فی علوم القرآن (ج1، 2). بیروت: دارالکتاب العربی.
شیرازی، صدرالدّین. (بیتا). شرح اصول الکافی. تهران: مکتبة المحمودی.
صدوق، محمدبنعلی. (1361). معانیالأخبار. (مصحح: علیاکبر غفاری) قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1370). قرآن در اسلام (چاپ دوم). قم: دار الکتب الإسلامیّة.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج1، 7، 12). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (بیتا). شیعه در اسلام. قم: انتشارات هجرت.
طبرسی، فضلبنالحسن. (1408ق). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن (ج2). بیروت: دارالمعرفه.
طوسی، محمدرضا؛ عالمی، عبدالرّؤوف. (1396). رابطه مرجعیت علمی قرآن با جهانی، جاودانگی و جامعیت قرآن کریم. مجموعه مقالات نخستین کنگره قرآن کریم و علوم انسانی (ج1). قم: انتشارات المصطفی.
طیب حسینی، سیدمحمود و همکاران. (1396). تفسیرشناسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
عسکری، ابیهلال. (1410ق). الفروق اللّغویّة. بیجا: مکتبة بصیرتی.
عظیمی، محمدشریفه. (1396). چیستی و چگونگی مرجعیت قرآن در علوم انسانی. مجموعه مقالات نخستین کنگره ملی قرآن کریم و علوم انسانی. قم: انتشارات المصطفی.
غرسبان، مرتضی. (1399). مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه دکتر گلشنی. فصلنامه مطالعات علوم قرآن. دوره2، شماره3، شماره پیاپی 5، صص 88 - 116.
غزّالی، محمد. (بیتا). إحیاء علوم الدّین (ج1). بیجا: دارالکتابالعربی.
فاکر میبدی، محمد. (1392). مبانی تفسیر روایی. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فاکرمیبدی، محمد؛ رفیعی، محمدحسین. (1398(. مرجعیت علمی قرآن از نگاه علامه طباطبایی. فصلنامه مطالعات علوم قرآن، دوره1، شماره1، شماره پیاپی1، صص 8 - 38.
فیروزمهر، محمدمهدی. (1398). مرجعیت علمی قرآن از نگاه استاد مطهری. فصلنامه مطالعات علوم قرآن، دوره1، شماره2، شماره پیاپی2، صص 7 – 36.
قاسمی، محمدعلی. (1400). مرجعیت علمی قرآن کریم در علوم سیاسی براساس لایههای وجودی انسان. دوفصلنامه دین و دنیای معاصر. سال هشتم، شماره1، شماره پیاپی14، صص 95-118.
کارگروه مرجعیت علمی قرآنکریم. (1399). منشور مرجعیت علمی قرآنکریم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
کریمی، مصطفی. (1385). قرآن و قلمروشناسی دین. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
کلینی، محمدبنیعقوب. (1365). کافی (ج1). تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار (ج26). بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1360). ایدئولوژی تطبیقی(ج1، 2). قم: مؤسسه در راه حق.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1372). سلسله گفت و شنودهایی درباره مباحث بنیادی علوم انسانی، گفتوگو با استاد محمدتقی مصباح یزدی. فصلنامه مصباح، 2(8). قم: مؤسسه امام خمینی&.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1376). مباحثی پیرامون حوزه. قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی&.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1397). رابطه علم و دین (چاپ پنجم). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
مصطفوی، حسن. (1385). التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج8). تهران: مرکز نشر آثار العلامة المصطفوی.
مطهری، مرتضی. (1358). آشنایی با علوم اسلامی. قم: صدرا.
مطهری، مرتضی. (1372). مجموعه آثار (ج2، 16). تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی. (1382). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.
مؤدب، سیدرضا. (1396). مبانی تفسیر قرآن چاپ چهارم (). قم: انتشارات دانشگاه قم.
میرکتولی، سیدعلی. (1400). مرجعیت علمی قرآن از منظر امیرالمؤمنین. قم: بوستان کتاب.
نائینی، محمدحسین. (بیتا). اجود التّقریرات (تقریر: ابوالقاسم خویی). قم: انتشارات مصطفوی.
یوسفیمقدم، محمدصادق. (1401). ضرورت نگاه نظاممند به معارف قرآن با رویکرد تمدّنی. دو فصلنامه مطالعات تفسیری و معناشناختی قرآنی. دوره5، شماره8، صص5-2. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3 |