آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,530 |
| تعداد مقالات | 35,886 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,516,014 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,105,425 |
واکاوی راهکارهای قرآنی مواجهه انسان با رخدادهای خوشایند زندگی براساس گونه‌های آیات رحمت و نقمت | ||
| مطالعات علوم قرآن | ||
| دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، اسفند 1403، صفحه 41-69 اصل مقاله (591.91 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.69819.1325 | ||
| نویسندگان | ||
| حمزه علی بهرامی1؛ سمیرا عباس پور* 2؛ مریم السادات هاشمی3 | ||
| 1دانشیار، گروه معارف دانشکده الهیات و معارف اهل بیت(ع) دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2دکترای کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان.(نویسنده مسئول) | ||
| 3دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 12 شهریور 1403، تاریخ بازنگری: 15 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| انسان در زندگی با رخدادهای خوشایندی مواجهه می‌شود که باطن آن برای او ناشناخته است. گاه باطن رخداد نیز خوشایند و گاه باطن آن نقمت‌بار خواهد بود. ازآنجاکه نحوه رویارویی با چنین رخدادهایی در میزان بهره‌مندی از رحمت الهی و رسیدن به بینش صحیح موثر است و قرآن یگانه مرجع در این راستاست، پرداختن به موضوع پژوهش ضروری به‌نظر می‌رسد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی، با بررسی آیات حوزه رحمت و نقمت، مدلی قرآنی عرضه کرده که انسان در حوزه اختیار خود در رخدادهای خوشایند، رحمت الهی را کسب، حفظ و تثبیت کرده و راهکارهای تبدیل نقمت باطنی به رحمت باطنی را به‌کار بندد. بنابر یافته‌های پژوهش، سازوکار قرآنی کسب، حفظ و تثبیت رحمت الهی در رخدادی که در ظاهر و باطن رحمت است، بهره‌گیری از ایمان و تقوا، تقویت روحیه شکرگزاری، استفاده از دعا، قدرشناسی و ادب، قرارگرفتن در زمره محسنین، مداومت در پرداخت زکات و انفاق با انگیزه الهی؛ و راهکارهای تبدیل نقمت باطنی به رحمت باطنی در رخداد خوشایند به ظاهر رحمت، عدم‌اعراض از خداوند هنگام برخورداری، دوری از حس تکبر توام با توهم اکرام، عدم‌غفلت و ناسپاسی هنگام بهره‌مندی از رحمت، بالابردن ظرفیت وجودی و عدم‌طغیان هنگام بهره‌مندی، دوری از عناد و طمع، پرهیز از خودکامگی و ریاست‌طلبی و دوری از کفر جهت گرفتارنشدن در امهال است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رحمت؛ نقمت؛ رخداد؛ انسان؛ قرآن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Quranic Strategies for Human Engagement with Favorable Life Events Based on the Types of Verses on Mercy and Affliction | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamzehali Bahrami1؛ Samira Abasspour2؛ Maryam sadat Hashemi3 | ||
| 1Associate Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Studies of Ahl al-Bayt, University of Isfahan. | ||
| 2Ph.D. in Islamic Studies, University of Isfahan.(Corresponding Author). | ||
| 3Ph.D. Candidate, University of Isfahan | ||
| چکیده [English] | ||
| In life, humans encounter favorable events whose inner dimensions may remain unknown to them. Sometimes, the inner reality of the event is truly favorable, while at other times it may be a hidden affliction. Since the manner of facing such events affects the degree to which one benefits from divine mercy and attains correct insight—and as the Quran is the primary reference in this regard—research into this subject is deemed necessary. This study, using a descriptive-analytical method, examines Quranic verses related to mercy (rahmah) and affliction (niqmah), and presents a Quranic model by which humans, within their realm of agency, can acquire, preserve, and stabilize divine mercy in favorable events, and employ strategies to transform hidden affliction into inner mercy. According to the findings, the Quranic mechanisms for acquiring, preserving, and stabilizing divine mercy in events that are outwardly and inwardly merciful include: faith and piety, strengthening a sense of gratitude, making use of supplication, showing appreciation and courtesy, being among the doers of good (muhsinin), regularly paying alms (zakat) and giving charity (infaq) with divine intention. Meanwhile, the strategies for transforming hidden affliction into inner mercy in events that are outwardly favorable include: not turning away from God in times of prosperity, avoiding arrogance mixed with the illusion of being honored, avoiding heedlessness and ingratitude when receiving blessings, increasing one’s inner capacity and avoiding transgression when blessed, steering clear of hostility and greed, refraining from despotism and the desire for dominance, and avoiding disbelief in order not to fall into divine reprieve (imhal). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mercy, Affliction, Event, Human, Quran | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم.
** نهج‌البلاغه.
ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة (ج1). قم: دار سید الشهداء.
ابن بابویه، محمد بن على. (1413ق). من لا یحضره الفقیه (ج2، مصحح: على‌اکبر غفارى). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقائیس اللغة (ج2). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج12). بیروت: دارصادر.
امین، سیده نصرت. (1361). مخزن العرفان در تفسیرقرآ ن(ج6، 8، 15). تهران: نهضت زنان مسلمان.
تمیمى آمدى، عبدالواحدبن‌محمد. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم (ج1، محقق: سیدمهدى رجائى). قم: دارالکتاب الإسلامی.
جعفرى، یعقوب. (1377). تفسیرکوثر (ج4). قم: هجرت.
جعفرى، یعقوب. (1381). تفسیرکوثر (ج5). قم: هجرت.
حر عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج1). قم: مؤسسة آل البیت^.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. (1361). تفسیر اثنی عشری (ج1). تهران: میقات.
حسینى همدانى، سیدمحمدحسین. (1404ق). انوار درخشان (ج7، 12). تهران: کتابفروشى لطفى.
حلال‌خور، کوثر و همکاران. (1399) انعطاف‌پذیری مومنانه در مواجهه با ابتلائات، علوم حدیث، دوره 25، شماره 3، صص67-92.
خانى، رضا؛ ریاضى، حشمت‌الله. (1372). ترجمه بیان السعادة فى مقامات العبادة (ج8). تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیامنور.
روستایی، زینب؛ انصاری، زهرا. (1395). واکنش انسان در برابر نقمت‌ها در قرآن. مشکوه. دوره 35، شماره1، صص129-145.
طالقانی، سیدمحمود. (1362). پرتوی از قرآن (ج2). تهران: شرکت سهامی انتشار.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن(ج2، 8). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج1، 6). تهران: ناصر خسرو.
طبرسى، على بن حسن. (1385ق). مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار. نجف: المکتبة الحیدریة.
طیب، سیدعبدالحسین. (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن (ج10، 13). تهران: انتشارات اسلام.
عیاشى، محمد بن مسعود. (1380ق). تفسیر العیّاشی (ج1، مصحح: سیدهاشم رسولى محلاتى). تهران: المطبعة العلمیة.
قرشى، سیدعلى‌اکبر. (1371). قاموس قرآن (ج2). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مبشری، محمدتقی. (1398). سنت تبدیل نعمت به نقمت در المیزان. پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی. دوره5، شماره 16، صص1-11.
مجلسى، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار (ج67). بیروت: دار احیاء تراث عربی.
مدرسی، سیدمحمدتقی. (1377). تفسیرهدایت (ج5). مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوی.
مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج12). تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
مطهرى، مرتضی. (1385). مجموعه آثار (ج27، چاپ بیستم). تهران: انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1387). تفسیر نمونه (ج2، 3، 10). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
نجفی خمینی، محمدجواد. (1398ق). تفسیر آسان (18). تهران: انتشارات اسلامیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 111 |
||