آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,995,843 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,263 |
رهیافتی تطبیقی بر مؤلفه های معنایی «ذائقه» در قرآن کریم | ||
| مطالعات علوم قرآن | ||
| دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، خرداد 1404، صفحه 132-154 اصل مقاله (681.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.70825.1353 | ||
| نویسندگان | ||
| رحمان عشریه* 1؛ زهرا جوادی نصر2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم | ||
| 2دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم | ||
| تاریخ دریافت: 24 دی 1403، تاریخ بازنگری: 10 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| درک معانی واژگان قرآن کریم نقش بسزایی در فهم عمیق پیام الهی دارد. در پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی-تحلیلی، ظرافت‌های معنایی واژگان مرتبط با مفهوم «ذائقه» مورد ارزیابی و تحلیل معنایی قرار گرفته است. در این مرحله با قراردادن کلمه «ذائقه» در نقطه کانونی این حوزه، بعضی کلماتی که بیشترین مؤلفه‌های معنایی مشترک با این واژه را در قرآن کریم داشته‌اند مورد تحلیل معنایی قرار گرفته است. واژگانی همچون: «طعم»، «خبر»، «أنبا»، «آنس»، «بصر»، «رأی»، «شاهد»، و «عرّف». نتایج تحقیق حاکی از آن است که واژهی «ذوق» هرچند به معنای چشیدن و به ظاهر معنای اندک بودن را میرساند، در واقع به مفهوم عمق آنچه را که باید درک شود به مخاطب منتقل مینماید. این کلمه در معنای دانستن، علم داشتن، قدرت شناختی، ادراک قلبی، احساس کردن، امتحان، تجربه‌کردن و نیز دیدن مجازات، استعمال شده است. این واژه بیشتر به معنای چشیدن عذاب به‌کار رفته است، ولی در مواردی نیز به معنای چشیدن رحمت آمده است. به‌نظر میرسد استفادهی این کلمه برای چشیدن مرگ نه از باب کاربرد آن برای عذاب، بلکه از باب درک معنا با عمق وجود و تجربه‌کردن استفاده شده است. دیگر واژگان در این حوزه نیز هرکدام دارای وجوه معنایی تمییزدهنده‌ای‌اند که آن را از دیگر واژگان متمایز می‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ذائقه؛ رهیافت تطبیقی؛ مؤلفه‌های معنایی؛ چشیدن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Approach to the Semantic Components of “Taste” (Zaeghe) in the Holy Qur’an | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rahman oshriyeh1؛ Zahra Javadi Nasr2 | ||
| 1Quran University of Science and Education | ||
| 2PhD student in the field of comparative interpretation of the Holy Quran University of Sciences and Education | ||
| چکیده [English] | ||
| Understanding the meanings of Qur'anic vocabulary plays a significant role in deeply comprehending the divine message. This descriptive-analytical study evaluates and analyzes the semantic subtleties of words associated with the concept of Zaeghe (taste) in the Holy Qur’an. By placing the word dhawq at the center of this semantic field, the study analyzes words that share the greatest number of semantic components with it, such as ta‘m (flavor), khabar (news), anba’ (reports), uns (familiarity), basar (sight), ra’y (view), shahid (witness), and ‘arraf (to make known). The findings indicate that although Zaeghe literally means "to taste" and may imply a slight or surface-level experience, in fact, it conveys the notion of a deep and experiential understanding. It is used in contexts of knowing, possessing knowledge, cognitive capacity, heartfelt perception, sensing, testing, experiencing, and even witnessing punishment. While the term predominantly refers to “tasting punishment,” it is also used in the context of experiencing mercy. The use of this word for “tasting death” seems to stem not from its association with punishment but from its connotation of deep, existential experience. The other related Qur’anic terms analyzed each possess distinguishing semantic features that set them apart from one another. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Zaeghe, comparative approach, semantic components, tasting | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم.
عبدالفتاح الصعیدی، حسین یوسف موسی. (1410ق). الافصاح فی اللغة(ج1، چاپ چهارم). قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
ابن سیده، علی بن اسماعیل. (1421ق). المحکم و المحیط الاعظم (ج2، 10، محقق: عبدالحمید هنداوی). بیروت: دارالکتب العلمیة منشورات محمدعلی بیضون.
ابن فارس، احمد. (1399ق). معجم مقاییس اللغة (ج2، 3، 4، محقق: هارون عبدالسلام محمد). بیروت: دارالفکر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (بی‌تا). لسان العرب (ج3، 8، 9، 10، 12). بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوضیع.
ابن‌درید، محمدبن حسن. (1987م). جمهرة اللغة (محقق و مقدمه نویس: رمزی بعلبکی). بیروت: دارالعلم للملایین.
ابنعطیه، عبدالحق بن غالب. (1422ق). المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز (ج1، 4، محقق: محمد عبدالسلام عبدالشافى). بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
ازهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغة (ج6). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
بستانی، فواد افرام. (1375). فرهنگ ابجدى عربى- فارسى (مترجم: رضا مهیار، چاپ دوم). تهران، انتشارات اسلامی.
بن عباد، صاحب؛ بن عباد، اسماعیل. (1414ق). المحیط فی اللغة. (محقق: محمدحسن آل یاسین). بیروت: عالم الکتب.
پالمر فرانک. (1346). نگاهی تازه به معنی شناسی (مترجم: کوروش صفوی). تهران: نشر مرکز.
ثعالبی، عبدالملک بن محمد. (1414ق). فقه اللغة و سر العربیة (محقق: جمال طلبة). بیروت: دارالکتب العلمیة.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1404ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة (ج6، چاپ سوم، محقق: احمد عبدالغفور عطار). بیروت: دارالعلم للملایین.
حمیری، نشوان بن سعید. (1420ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم (ج6، 7، محقق: مطهر بن علی اریانی). دمشق: دارالفکر.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالشامیة.
زبیدی، محمدبن محمد مرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
زمخشری، محمود بن عمر. (1399ق). أساس البلاغة(ج1). بیروت: دارالصادر.
زمخشری، محمود بن عمر. (1417ق). الفائق فى غریب الحدیث (ج2). بیروت: دارالکتب العلمیة.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل (ج3، مصحح: حسین احمد، مصطفى، چاپ سوم). بیروت: دار الکتاب العربی.
صفوی، کوروش. (۱۳۹۷). درآمدی بر معناشناسی (چاپ ششم). تهران: سوره مهر.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج1، 2، چاپ سوم). تهران: ناصر خسرو.
طبرسى، فضل بن حسن. (1412ق). تفسیر جوامع الجامع. قم: حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت.
طریحى، فخرالدین. (1375). مجمع البحرین (ج1، 3، 5، تحقیق: سیداحمد حسینى، چاپ سوم). تهران: کتابفروشى مرتضوى.
طوسى، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج3، 7، 9، مصحح: احمد حبیب عاملى). بیروت: دارإحیاءالتراث العربی.
عسکری، حسن بن عبدالله. (1400ق). الفروق فی اللغة. بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
فراء، یحیى بن زیاد. (1980م). معانى القرآن(فراء) (ج3، چاپ سوم). قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق)، کتاب العین (چاپ دوم). قم: انتشارات هجرت.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط (ج4، 5). بیروت: داالکتب العلمیة.
فیومی، احمد بن محمد بن علی. (1987م). المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى. بیروت: مکتبة العلمیة.
قرشى سیدعلى‌اکبر. (1371). قاموس قرآن (ج3، چاپ ششم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مدنی، علی خان بن احمد. (1426ق). الطراز الاول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول. مشهد: موسسة آل البیت^ لإحیاء التراث.
مصطفوی، حسن. (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج3). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطرزی، ناصر ابن عبدالسید. (1399ق). المغرب فی ترتیب المعرب (محقق: عبدالحمید مختار؛ محمود فاخوری). حلب: مکتبة أسامة بن زید.
مکى بن حموش. (1429ق). الهدایة إلى بلوغ النهایة (ج10). شارجه: جامعة الشارقه، کلیة الدراسات العلیا و البحث العلمی.
مهیار، رضا. (1389). فرهنگ فارسی – عربی. تهران: انتشارات دانشیار.
نحاس، احمد بن محمد. (1421ق). اعراب القرآن(نحاس) (ج4). بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3 |
||