آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,477 |
| تعداد مقالات | 35,328 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,254,167 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,386,263 |
عقل ایمانی در اندیشه عرفانی (تحلیلی از رابطه تعقل و ایمان) | ||
| دو فصلنامه معنویت پژوهی اسلامی | ||
| مقاله 1، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، خرداد 1403، صفحه 7-34 اصل مقاله (2.55 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jsr.2025.71101.1130 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا کرمانی* 1؛ محمد سربخشی2 | ||
| 1دانشیار، گروه عرفان، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمة الله)، قم، ایران، (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیار، گروه فلسفه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمة الله)، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 28 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 18 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| بحث از ایمان و به طور خاص نقش معرفت در ایمان، ازجمله مباحث اولیه مطرح در میان متفکران مسلمان بوده است. برخی، معرفت (عقلی) را عین ایمان، برخی جزو و برخی خارج از ایمان دانستند؛ و گروهی آن را امری فعلی و اختیاری و برخی انفعالی و غیر اختیاری معنا کردند. این تفسیرهای مختلف گاه موجب فاصلهدار دانستن ایمان از معرفت عقلی و در ادامه جدایی عقل‌گرایی از ایمان‌گرایی شده است، اما عارفان مسلمان از عقلی ایمانی سخن به میان آوردند که ناظر به ترکیب اتحادی این هر دو است. از منظر ایشان، عقل و ایمان هر دو نوری الهیاند که مبتنی بر نوعی تناسب، در آیینه مزاج معنویِ سامان‌یافته با اختیار آدمی، منعکس می‌شود و تحقق آنها به اختیار و اراده انسان وابسته است. در این مقاله ضمن توصیف دیدگاههای مطرح در خصوص ایمان و تعقل، حقیقت ایمان و عقل ایمانی با توجه به دو مؤلفه تناسب و مزاج معنوی از دیدگاه عارفان مسلمان بررسی و تحلیل شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایمان؛ تعقل؛ عقل ایمانی؛ عرفان اسلامی؛ مزاج معنوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Faithful Reason in Mystical Thought (An Analysis of the Relationship Between Reason and Faith) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Kermani1؛ Mohammad Sarbakhshi2 | ||
| 1Associate Professor of the Department of Mysticism at Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran (Corresponding Author). | ||
| 2Associate Professor of the Department of Philosophy at Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The discussion of faith and, specifically, the role of knowledge (ma’arifa) in faith, has been one of the fundamental topics addressed by Muslim thinkers. Some have considered rational knowledge as identical to faith, while others see it as a component of faith, and still others as separate from faith altogether. Some defined it as an active and voluntary act, while others interpreted it as passive and involuntary. These varying interpretations have sometimes led to a distinction between faith and rational knowledge, thus creating a divide between rationalism and faith-based thinking. However, Muslim mystics have introduced the concept of "faithful reason," which reflects the union of both. From their perspective, both reason and faith are divine lights that, based on a certain harmony, are reflected in the mirror of one's spiritu al temperament, shaped by human will and choice. In this article, the perspectives on faith and reason are described, and the essence of faith and faithful reason, considering the two elements of harmony and spiritual temperament, is analyzed from the viewpoint of Muslim mystics. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Faith, Reason, Faithful Reason, Islamic Mysticism, Spiritual Temperament | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
آمدی، سیف‌الدین. (۱۴۲۳). أبکار الأفکار فی أصول الدین (ج5). قاهره: دار الکتب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۸۳). طبیعیات دانشنامه علائى. همدان: دانشگاه بوعلى سینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۰). رسائل ابن‌سینا. قم: انتشارات بیدار.
الانصاری الاسیدی، عبدالرحمن بن محمد. (بی‌تا). مشارق أنوار القلوب ومفتاح أسرار الغیوب. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ایجی، میر سیدشریف. (۱۳۲۵). شرح المواقف (ج1). قم: الشریف الرضی.
بهمنیار. (۱۳۷۵). التحصیل. تهران: دانشگاه تهران.
چیتیک، ویلیام. (۱۳۹۵). میانه آری و نه: وجود و فطرت از منظر ابن‌عربی (مترجم: علیرضا کرمانی). ماهنامه معرفت، (229)، صص ۸۱-۹۶.
حسین‌زاده، محمد. (۱۴۰۳). تبیین تصور در جایگاه مقسم، قسم و قسیم از منظر ملاصدرا. فصلنامه خردنامه صدرا، 29(۱۱۶)، صص ۲۱-۳۴.
حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۳). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (مصحح: علامه حسن‌زاده آملی). قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
سربخشی، محمد. (۱۴۰۱). تصدیق و نسبت آن با مسئله صدق و کذب و خطا. فصلنامه ذهن، 23(91 )، صص ۹۱-۱۱۱.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۰). اسرار الآیات. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۶).. تفسیر القرآن الکریم (مصحح: محمد خواجوی، ج5،4،1 و7). قم: انتشارات بیدار.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (۱۳۸۷). سه رسائل فلسفى. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (۱۹۸۱). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة (ج6،3،1و8). بیروت: دار احیاء التراث.
عبودیت، عبدالرسول. (۱۳۸۶). درآمدی بر نظام صدرایی (ج2). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
عبودیت، عبدالرسول. (۱۳۹۱). درآمدی بر نظام صدرایی (ج۳). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
علم‌الهدی، جلیله. (۱۳۸8). ارادی‌بودن تعقل در پرتو نظریه عقل فعال نزد فارابی و ابن‌سینا، حکمت سینوی دوفصلنامه مشکوه النور، 13(41)، صص ۹۹-۱۱۷.
غزالی، ابوحامد محمد. (بی‌تا). إحیاء علوم الدین (ج5 و14). بیروت: دار الکتاب العربى.
فارابی، ابونصر. (۱۴۰۵). فصول منتزعة. تهران:مکتبة الزهراء.
قونوی، صدرالدین محمد بن اسحاق. (۱۳۷۵). النفحات الإلهیة (مصحح: محمد خواجوى). تهران: انتشارات مولى.
قونوی، صدرالدین محمد بن اسحاق. (۱۳۸۱). إعجاز البیان فى تفسیر أم القرآن. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
قیصری، داوود. (۱۳۷۵). شرح فصوص الحکم (به‌کوشش: استاد سید جلال‌الدین آشتیانى)، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
کاشانی، عبدالرزاق. (۱۴۲۲). تفسیر ابن‌عربى( تأویلات عبدالرزاق، ج1و2). بیروت: دار احیاء التراث العربى.
کرمانی، علیرضا؛ امینینژاد، علی. (۱۳۹۸). مبانی و فلسفه عرفان نظری. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
کرمانی، علیرضا. (۱۴۰۳). عبور از معرفت‌شناسی معرفت‌محور به معرفت‌شناسی فهم‌محور در فلسفه دین، دوفصلنامه پژوهشنامه فلسفه دین، ۲۲(۲)، صص ۱۱۷-۱۳۵.
مقداد، فاضل. (۱۴۰۵). إرشاد الطالبین إلى نهج المسترشدین. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی&.
موسوی خمینی، روح‌الله. (۱۳۹۴). چهل حدیث. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (۱۳۷۳). مثنوى معنوى (مصحح: توفیق سبحانى). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
همدانی، عبدالجبار. (۱۴۲۲). شرح الاصول الخمسه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
همدانی، عین‌القضات. (۱۹۶۲). زبدة الحقایق (شکوى الغریب عن الأوطان إلى علماء البلدان). پاریس: دار بیبلیون.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 14 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||