آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,485 |
| تعداد مقالات | 35,381 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,457,304 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,494,887 |
بررسی نقادانة مسئلة گرانبار از نظریه بودن مشاهده | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت | ||
| مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 17 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/pwq.2025.68945.1176 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن سزاوار* ؛ مرتضی رضائی | ||
| موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) | ||
| تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1403، تاریخ بازنگری: 01 تیر 1403، تاریخ پذیرش: 04 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| مسئلة تعیین رابطه بین نظریه و مشاهده که تحت عنوان «گرانبار از نظریه بودن» یا «نظریهمندی» مشاهدات از آن یاد شده است، از جمله مسائلی است که فیلسوفان علم تلاش کردهاند بر اساس مبانی معرفتشناختی و هستیشناختی خود به آن پاسخ دهند. در این نوشتار، پس از تبیین دیدگاه موافقان و مخالفان گرانبار از نظریه بودن «مشاهدات» و «گزارههای مشاهدتی»، تلاش شده است با دقتی معرفتشناختی، ابعاد مختلف این مسئله از حیث انواع مختلف معرفتهایی که در مواجهه با واقعیت محسوس برای انسان حاصل میشود، از یکدیگر تفکیک شده و بر این اساس، سخن موافقان و مخالفان مسئله مورد ارزیابی قرار گیرد. نتیجة این ارزیابی نشان میدهد که پاسخ به این مسئله درباره ادراکات تصوری و تصدیقی متفاوت خواهد بود. ادراکات تصوریِ حاصل از ارتباط ابزار حسی با واقعیت خارجی همواره عاری از نظریههای پیشامشاهدتی هستند؛ اما درباره ادراکات تصدیقی باید قائل به تفصیل شد؛ چرا که گزارههای حاکی از علم حضوری انسان به ادراکات تصوری حاضر در ذهنش، عاری از نظریه و سایر گزارههای برساخته از ادراکات تصوری مشاهدتی، گرانبار از نظریه هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گرانبار از نظریه بودن مشاهده؛ گزاره مشاهدتی؛ تجربه ادراکی؛ ادراک حسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The theory Ladenness of Observation: A Critical Review | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hasan Sezavar؛ Morteza Rezaei | ||
| Imam Khomeini Education And Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of determining the relationship between theory and observation, known as "theory-ladenness" of observations, is one of the problems that philosophers of science have attempted to address based on their epistemological and ontological foundations. In this essay, after elucidating the viewpoints of proponents and opponents of the theory ladenness of “observations" and "observational statements”, an effort has been made to discern, with epistemological precision, the various aspects of this issue in terms of different types of knowledge that acquired when confronting sensory reality, and based on this, the arguments of both proponents and opponents are evaluated. The results of this evaluation indicates that the answer to this issue will differ concerning ideas and affirmations. All kinds of ideas abstracted from sensory objects are theory-neutral. However, we should discriminate between affirmations. Because affirmations representing mental ideas are theory-neutral, and all other kinds of affirmations made with observational ideas are theory-laden. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Theory Ladenness of Observation, Observational Statement, Perceptual Experience, Sensory Perception | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 |
||