آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,576 |
| تعداد مقالات | 36,643 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,930,201 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,699,825 |
بررسی کارکردگرایی بهمثابه مبنای مدلهای محاسباتی اراده آزاد در هوش مصنوعی از منظر حکمت متعالیه | ||
| نقد و نظر | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2025.71987.2239 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی مختاری* 1؛ کاظم فولادی قلعه2 | ||
| 1دکتری فلسفه اسلامی، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران (نویسنده مسئول). | ||
| 2استادیار، گروه مهندسی کامپیوتر دانشکده مهندسی دانشکدگان فارابی ، دانشگاه تهران، قم ، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 25 خرداد 1404، تاریخ پذیرش: 18 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| رویکرد محاسباتی به ذهن و ویژگیهای ذهنی با تقریرهای مختلفی از جمله کارکردگرایی ماشینی زمینه مناسبی را برای طرح مدلهای محاسباتی از اراده و تصمیمگیری آزاد در حوزه هوش مصنوعی فراهم آورده است و در این مسیر موفقیتهای نسبی نیز حاصل شده است؛ اما جای این پرسش است که مدل محاسباتی در مورد اراده انسانی و مبانی فلسفی آن، در مواجهه با نگرشهای فلسفی عمیقتری همچون حکمت متعالیه دچار چه کاستیها و چالشهایی است؟ در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن بیان برخی از مدلهای ارائه شده و ارتباط آنها با رهیافت نمادین در هوش مصنوعی، به اختصار به کارکردگرایی ماشینی به مثابه مبنایی فلسفی برای این رویکرد اشاره میگردد و در نهایت با تکیه بر مبانی صدرایی به دنبال پاسخ به پرسش مزبور خواهد بود. یافتهها نشان میدهد که مدلهای محاسباتی فاقد ظرفیت وجودشناختی لازم برای تبیین حقیقت ارادهاند. این تلقی، مؤلفههای بنیادینی همچون آگاهانه بودن، تجربه پدیداری و حیثیت التفاتی را که در تبیین صدرایی از اراده نقش محوری دارند، نادیده میگیرد. بررسی فلسفی این سنخ مسائل در حوزه هوش مصنوعی، فارغ از آثار و پیامدهای فلسفی، در حوزه مسئولیت اخلاقی و حقوقی، مستقیماً در سیاستگذاری و قانونگذاری در این حوزه نیز تاثیرگذار است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اراده انسانی؛ هوش مصنوعی؛ رهیافت نمادین؛ کارکردگرایی ماشینی؛ نفس؛ حکمت متعالیه؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examining Functionalism as the Basis of Computational Models of Free Will in Artificial Intelligence from the Perspective of Ḥikmat al-Mutaʿāliyah | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Mokhtari1؛ Kazem Fooladi Qaleh2 | ||
| 1Ph.D. in Islamic Philosophy, Faculty of Philosophy and Ethics, Bāqir al-`Ulūm University, Qom, Iran (Corresponding Author). | ||
| 2Assistant Professor, Department of Computer Engineering, Faculty of Engineering, Fārābī Campus, University of Tehran, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The computational approach to mind and mental properties, with various approximations including machine functionalism, has provided a suitable ground for proposing computational models of will and free decision-making in the field of artificial intelligence, and has achieved relative successes in this regard. However, the question remains: what are the shortcomings and challenges of the computational model regarding human will and its philosophical foundations, when confronted with deeper philosophical perspectives such as Hikmat Muta'aliyah? This research, using a descriptive-analytical method, while explaining some of the presented models and their connection with the symbolic approach in artificial intelligence, briefly refers to machine functionalism as a philosophical basis for this approach. Finally, it seeks to answer the aforementioned question by relying on the principles of Mulla Sadra. Findings indicate that computational models lack the necessary ontological capacity to explain the true nature of will. This understanding disregards fundamental components such as conscious awareness, phenomenal experience, and intentionality, which play a central role in Mulla Sadra's explanation of will. Philosophical examination of such issues in the field of artificial intelligence, regardless of its philosophical implications and consequences, directly impacts policymaking and legislation in this area concerning ethical and legal responsibility. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Human will, Artificial Intelligence, Symbolic approach, Machine functionalism, Soul, Ḥikmat al-Mutaʿāliyah, Mulla Sadra | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 315 |
||