آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,490 |
| تعداد مقالات | 35,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,486,344 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,511,572 |
مواجهۀ رسول خدا با شعر؛ در گذر از شعر نکوهیدۀ جاهلی به شعرِ پسندیدۀ اسلامی | ||
| تاریخ اسلام | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مرداد 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2025.70785.2437 | ||
| نویسندگان | ||
| هادی اکبری سولگان* 1؛ اصغر میرزاپور2 | ||
| 1دانش آموخته سطح چهار مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام | ||
| 2دانش آموختۀ سطح چهار مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام | ||
| تاریخ دریافت: 19 دی 1403، تاریخ بازنگری: 11 تیر 1404، تاریخ پذیرش: 05 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| شعر، به عنوان یک عنصر فرهنگی- اجتماعی و با جایگاهی ممتاز در عصر جاهلیت، نقشی محوری و تأثیرگذار در پویایی آن جامعه ایفا می کرد. این پدیده که تا پیش از بعثت نبوی عمدتاً در انحصار و بازتاب دهندۀ ارزش های خاص دوران جاهلی بود، با ظهور اسلام به عنوان ابزاری بالقوه برای پیشبرد اهداف متعالی بشر مورد امعان نظر قرار گرفت. از این رو، رسول خدا در دوران رسالت خود، همواره کوشید از این ابزار و فضای فرهنگی حاصل از آن برای نهادینه سازی فرهنگ اسلامی، معنویت و پیشبرد اهداف متعالی اسلام بیشترین بهره را ببرد. از این منظر، بررسی همه جانبه و دقیق جایگاه شعر در عصر نبوی و به ویژه کیفیت مواجهۀ پیامبر اکرم(ص) با سنت شعری جاهلی و فرهنگ متأثر از آن، موضوعی است که استحقاق پژوهشی مستقل و عمیق را داراست. پژوهش حاضر، با رویکردی توصیفی- تحلیلی به تبیین خصوصیات و جایگاه شعر در جاهلیت و نیز بهره برداری رسول خدا از این مؤلفۀ مهم فرهنگی در راستای پیشبرد اصول اساسی فرهنگ اسلامی که زمینه ساز توجه مسلمانان به ارزش های متعالی الهی است، پرداخته است. یافته های بنیادین این تحقیق مؤید آن است که رویکرد اصلاح گرایانه و هدفمند رسول خدا(ص) نسبت به شعر، زمینه ساز و ایجاد کنندۀ تحولات اساسی در مؤلفه ها و محتویات شعر جاهلی گردید؛ به‌نحوی که این قالب هنری، علی رغم برخی ویژگی های نکوهیده و میراث گذشته اش، به شعری مقبول و در خدمت ترویج و تثبیت ارزش های اسلامی در عصر رسالت پیامبر اعظم(ص) متحول شد. این تحول ژرف، نتیجۀ جهت دهی حکیمانۀ پیامبر به شعر و شاعران برای آفرینش آثار همسو با موازین اسلامی، تبیین دقیق جایگاه شعر فاخر و ارزشمند از منظر ایشان، بهره گیری از اشعار متعالی به منظور بسط معارف اسلامی، و نیز تأیید و تقویت پایگاه اجتماعی شاعران متعهد به اسلام بود. البته، در موارد خاص، برخی گزارش های موجود در منابع تاریخ و سیره حکایت از موضع گیری های انتقادی یا سلبی پیامبر علیه برخی اشعار یا شاعران دارد که علل آن را باید در بروز عواملی چون: گرایش های افراطی و آسیب زای برخی شاعران به شعر، تلاش آنان برای تضعیف جامعه اسلامی و ارزش‌های نوپای آن، و همچنین محتوای نامطلوب و زیان بار پاره ای از سروده ها جستجو کرد. بر اساس آنچه بیان شد، شعر که تا پیش از عصر نبوی تنها در اختیار ارزش های جاهلی و بسط فرهنگ مادی آن قرار داشت، با ظهور اسلام و تلاش های رسول خدا به عنوان ابزاری برای پیشبرد فرهنگ متعالی اسلام و در راه تعالی معنوی بشری مورد توجه قرار گرفت. حاصل و نتیجۀ این رویکرد، تولید محتوای فرهنگی غنی و متعالی در بستر و قالب هنری شعر و نیز تربیت و هدایت شاعران برای سرودن و بازگویی اشعاری بود که می توانست رسول خدا و جامعۀ اسلامی را در راه رسیدن به هدف والای خود که بسط ارزش های مقدس الهی و اسلامی و ترویج معروفات بود، یاری گر باشد؛ و بتواند از این رهگذر برای از میان بردنِ اخلاقیاتِ نکوهیدۀ جاهلی از جامعۀ نوپای اسلامی نقشی کارآمد ایفا نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رسول؛ خدا؛ جاهلی؛ شعر؛ اسلامی؛ اصلاح؛ فرهنگی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The encounter of the Messenger of God with poetry; In passing from the condemned poetry of Jahili to the Islamic poetry | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hadi akbarisoulegan1؛ asghar Mirzapur2 | ||
| 1A graduate of the fourth level of Imam Reza seminary institute of higher education | ||
| 2A graduate of the fourth level of Imam Reza seminary institute of higher education | ||
| چکیده [English] | ||
| Poetry played an essential role in the cultural and social relations of the Jahili society during the Jahili period. Poetry, which was only available to the ignorant values before the prophetic era, was taken into consideration with the advent of Islam as a tool to advance divine goals and on the way to human spiritual excellence. Therefore, examining the place of poetry in the Prophetic era and the Prophet's encounter with Jahili poetry is a subject that can be dedicated to an independent research. This research has investigated this issue using the library method and descriptive-analytical approach. The findings of this research indicate that the reformist approach of the Messenger of God to poetry caused Jahili poetry, with its condemned characteristics, to become a despised poetry and serve Islamic values. This issue was the result of the Prophet's direction to poets to write poetry that is acceptable to Islam by explaining the position of good poetry, the Prophet's use of acceptable and sublime poems in order to promote Islamic knowledge and also confirm and strengthen the social position of Islamic poets. Of course, in some cases, there are stances against poetry by the Prophet, the reason for which should be sought in the extreme tendency towards poetry and the weakening of Muslims and Islamic values by poets and in some poems. Poetry played an essential role in the cultural and social relations of the Jahili society during the Jahili period. Poetry, which was only available to the ignorant values before the prophetic era, was taken into consideration with the advent of Islam as a tool to advance divine goals and on the way to human spiritual excellence. Therefore, examining the place of poetry in the Prophetic era and the Prophet's encounter with Jahili poetry is a subject that can be dedicated to an independent research. This research has investigated this issue using the library method and descriptive-analytical approach. The findings of this research indicate that the reformist approach of the Messenger of God to poetry caused Jahili poetry, with its condemned characteristics, to become a despised poetry and serve Islamic values. This issue was the result of the Prophet's direction to poets to write poetry that is acceptable to Islam by explaining the position of good poetry, the Prophet's use of acceptable and sublime poems in order to promote Islamic knowledge and also confirm and strengthen the social position of Islamic poets. Of course, in some cases, there are stances against poetry by the Prophet, the reason for which should be sought in the extreme tendency towards poetry and the weakening of Muslims and Islamic values by poets and in some poems. Poetry played an essential role in the cultural and social relations of the Jahili society during the Jahili period. Poetry, which was only available to the ignorant values before the prophetic era, was taken into consideration with the advent of Islam as a tool to advance divine goals and on the way to human spiritual excellence. Therefore, examining the place of poetry in the Prophetic era and the Prophet's encounter with Jahili poetry is a subject that can be dedicated to an independent research. This research has investigated this issue using the library method and descriptive-analytical approach. The findings of this research indicate that the reformist approach of the Messenger of God to poetry caused Jahili poetry, with its condemned characteristics, to become a despised poetry and serve Islamic values. This issue was the result of the Prophet's direction to poets to write poetry that is acceptable to Islam by explaining the position of good poetry, the Prophet's use of acceptable and sublime poems in order to promote Islamic knowledge and also confirm and strengthen the social position of Islamic poets. Of course, in some cases, there are stances against poetry by the Prophet, the reason for which should be sought in the extreme tendency towards poetry and the weakening of Muslims and Islamic values by poets and in some poems. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Messenger, God, Jahili, poetry, Islamic | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 12 |
||