آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,513 |
| تعداد مقالات | 35,680 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,934,676 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,734,267 |
نقبی بر فراغت ارزشی علوم اجتماعی در سنت لیبرالیسم (و تأکید بر سنجۀ قرآنی) | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 4، دوره 13، شماره 1(پیاپی48)، مرداد 1404، صفحه 92-120 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2025.67330.2029 | ||
| نویسنده | ||
| سیدحسین فخرزارع* | ||
| استادیار، گروه فرهنگ پژوهی، پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 21 شهریور 1402، تاریخ بازنگری: 23 تیر 1403، تاریخ پذیرش: 11 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| رابطۀ میان دانش و ارزش از مباحث عام و دغدغه‌آمیز دربارۀ علم است. در رهیافت‌های علمی ناشی از جریان لیبرال ادعا بر این است که احکام اخلاقی نه‌تنها توان تنظیم‌کنندگی رفتارهای اجتماعی را ندارد بلکه موجب کژفهمی در مسیر دانش و درک حقایق است؛ زین‌رو تحلیل مشاهدات باید گرانبار از ارزش‌ها و توصیه‌ها باشد. این مهم اما در ادبیات اسلامی مورد تخطئه قرار گرفته و دانش و ارزش در زمرۀ واحدی از کمال در نظام دانایی تلقی شده و توصیه یک زندگی بدون ارزش، یک سبک زندگی سرد و به معنای بی‌محتوا‌‌کردن آن دانسته شده است. مسئلۀ پیوند قضایای توصیفی و تکلیفی که خاستگاهی جهان‌شناختی داشته و مربوط به نوع جهان‌بینی انسان‌ها و تابع درک ما از هستی و انسان است و نقد تک‌سویه‌نگری به انسان و هستی از اهداف اصلی این مقاله است که می‌کوشد ضمن الغاء این تمایزگذاری، ادعای عدم تجانس در علوم اجتماعی که از الزامات نگرش لیبرالیسمی به علم است را به چالش کشیده و سنجۀ دینی را در مواجهه با این دست از تأملات در روش تحلیلی توصیفی ارائه نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فراغت ارزشی؛ علوم انسانی؛ پارادایم‌های علوم اجتماعی | ||
| موضوعات | ||
| بازخوانی و نقد نظریات حوزه علوم اجتماعی؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Reflection on the Value-Neutrality of Social Science in the Tradition of Liberalism (with Emphasis on the Qur'anic Criterion) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed Hossein Fakhrezare | ||
| Assistant Professor, Department of Cultural Studies, Research Institute of Culture and Social Studies, Institute for Humanities and Cultural Studies, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The relationship between knowledge and values is a general and concerning topic in discussions about science. Scientific approaches influenced by the liberal current claim that moral judgments not only lack the capacity to regulate social behavior but also lead to misunderstandings in the pursuit of knowledge and truth. Therefore, it is argued that the analysis of observations must be value-laden and full of recommendations. However, this approach is refuted in Islamic literature, wherein knowledge and value are seen as integral components of perfection within the system of knowledge. A life devoid of values is regarded as cold and meaningless. The issue of the connection between descriptive and normative statements, which has ontological roots and relates to human worldview and understanding of existence and the human being, and the critique of a one-dimensional view of humanity and the world, are among the main objectives of this article. The paper seeks to eliminate this dichotomy and challenge the claim of incongruity within social sciences—a claim stemming from the liberal view of science—by offering a religious criterion through a descriptive-analytical method in response to such reflections. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Value-neutrality, humanities, social science paradigms | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
آدلر، مورتیمر جروم. (1379). ده اشتباه فلسفی. تهران: انتشارات الهدی.
آرون، ریمون. (1387). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی (مترجم: باقر پرهام). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ایمان، محمدتقی. (1388). مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پارسانیا، حمید. (1392). نظریه و فرهنگ، روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی. فصلنامه راهبرد فرهنگ، 6(23)، صص7- 28
جعفری، محمدتقی. (1375). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه (ج 1). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی. (1393). تحقیقی در فلسفه علم (ج 1). تهران: نشر ایران.
جوادی آملی، عبدالله. (1378). مبادی اخلاق در قرآن. قم: نشر اسرا.
چالمرز، آلن اف. (1390). چیستی علم. درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی (مترجم: سعدی زیباکلام). تهران: انتشارات سمت.
دوالت، مارجوری ال. (1385). روش رهایی‌بخش زنان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دورکیم، امیل. (1383). قواعد روش جامعه‌شناسی (مترجم: علی‌محمد کاردان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راین، آلن. (1387). تبیین در علوم اجتماعی، درآمدی به فلسفۀ علم‌الاجتماع (مترجم: عبدالکریم سروش). تهران: موسسه فرهنگی صراط.
رجبی، محمود و جمعی از نویسندگان. (1378). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام، قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
رووت، مایکل. (1389). فلسفۀ علوم اجتماعی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سروش، عبدالکریم. (1361). دانش و ارزش، (پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق). تهران: نشر یاران.
شرت، ایون. (1390). فلسفه علوم اجتماعی قاره‌ای (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
شریعتمداری، علی. (1376). فلسفه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1417). المیزان فی‌تفسیرالقرآن (ج 6). قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
قانعی راد. (1379). جامعه‌شناسی رشد و افول علم در ایران. تهران: نشر مدینه.
گیدنز، آنتونی. (1383). چکیده آثار گیدنز (مترجم: حسین چاوشیان). تهران: نشر ققنوس.
مایکل مولکی. (1384). علم و جامعه‌شناسی معرفت (مترجم: حسین کچوئیان). تهران: نشر نی.
محمدپور، احمد. (1389«الف»). روش در روش. دربارۀ ساخت معرفت در علوم انسانی. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
محمدپور، احمد. (1389«ب»). ضد روش (ج 1). تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). آموزش فلسفه (ج 2). تهران: انتشارات بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی. (1370). آشنایی با قرآن. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی. (بی‌تا). بیست گفتار. تهران: صدرا.
وبر، ماکس. (1383). مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی (مترجم: احمد صدراتی). تهران: نشر مرکز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 61 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 49 |
||