آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,499 |
| تعداد مقالات | 35,583 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,753,170 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,642,983 |
بررسی تأثیر ذکر در تعالی اخلاق اجتماعی | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1(پیاپی48)، مرداد 1404، صفحه 65-91 اصل مقاله (1.33 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2025.70625.2119 | ||
| نویسندگان | ||
| فرج تلاشان* 1؛ یوسف عمرانی نژاد2 | ||
| 1استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری، گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 08 دی 1403، تاریخ بازنگری: 19 فروردین 1404، تاریخ پذیرش: 30 فروردین 1404 | ||
| چکیده | ||
| واژه «ذکر» در قرآن کریم به‌عنوان یکی از مفاهیم کلیدی، نقشی محوری در هدایت معنوی و تربیت اخلاقی انسان ایفا می‌کند. ذکر، علاوه بر ایجاد ارتباط عمیق با خداوند، به‌عنوان ابزاری کارآمد در اصلاح نگرش‌ها و ارتقای اخلاق اجتماعی معرفی شده است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی و تطبیقی و با هدف بررسی تاثیر و نقش ذکر در تقویت و تعالی ارزش‌های اخلاقی اجتماعی در تلاش است تا تأثیرات این مفهوم قرآنی را بر روابط انسانی و انسجام اجتماعی تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ذکر، به‌عنوان یک فرایند پویا و مستمر، زمینه‌ساز تعالی اخلاق اجتماعی و جامعه‌ای اخلاق‌مدار از طریق پیشگیری از رذایل اخلاقی و فساد اجتماعی (دوری از غفلت، دوری از نسیان، دوری از جهالت)، تقویت تقوا و ترس از نافرمانی الهی، تسکین دل‌ها و ایجاد آرامش اجتماعی، تقویت روحیه همدلی و تعاون اجتماعی، پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و تقویت حس مسئولیت، استقامت و پایداری است و می‌تواند در جهت شکل‌دهی هویت اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای آرمانی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی و معنوی مؤثر باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ذکر؛ ارزش‌های اجتماعی؛ ارزش‌های اخلاقی؛ آرامش اجتماعی | ||
| موضوعات | ||
| تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of the Impact of Dhikr on the Elevation of Social Ethics | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Faraj Talashan1؛ Yosef Omraninejad2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran . | ||
| 2PhD Graduate, Department of Islamic Studies, Islamic Azad University, Yasouj Branch, Yasouj, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The term dhikr (remembrance) in the Holy Quran, as one of its key concepts, plays a central role in spiritual guidance and moral education. Beyond establishing a deep connection with God, dhikr is introduced as an effective tool for reforming attitudes and promoting social ethics. This study, adopting an analytical and comparative approach, aims to examine the influence and role of dhikr in strengthening and elevating social moral values. It seeks to explain the impact of this Quranic concept on human relationships and social cohesion. The findings indicate that dhikr, as a dynamic and continuous process, contributes to the advancement of social ethics and the development of a moral-oriented society by preventing moral vices and social corruption (avoiding heedlessness, forgetfulness, and ignorance), enhancing piety and fear of disobedience to God, soothing hearts and fostering social tranquility, strengthening the spirit of empathy and social cooperation, responding to social needs, and reinforcing a sense of responsibility, perseverance, and resilience. It can thus play a significant role in shaping social identity and creating an ideal society based on moral and spiritual values. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dhikr, social values, moral values, social tranquility | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
** نهج‌البلاغه
*** صحیفه سجادیه
ابن طاووس، علی بن موسی. (1417 ق). لهوف علی قتلی الطفوف (محقق: فارس حسون کریم). قم: انتشارات دلیل ما.
ابن طاووس، على بن موسى. (1376). محاسبة النفس (محقق، مصحح: شهید ثانى، زین‌الدین بن على؛ کفعمى ابراهیم بن على، چاپ چهارم). تهران: مرتضوى.
تحریری، محمود؛ نجفی، حسن. (1401). ذکر خداوند و نقش تربیتی آن در هویت‌شناسی و تکامل انسان. فصلنامه تربیت متعالی.(1)، صص 8-28.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد. (1410 ق). غررالحکم و درر الکلم (محقق، مصحح: رجائى، سید مهدى، چاپ دوم). قم: دار الکتاب الإسلامی.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). تسنیم (ج5 و7). قم: إسراء.
حسین‌زاده فرد، فاطمه؛ محمدجعفری، رسول. (1398). نقش ذکر و دعا در سلامتی از منظر آیات و روایات. فصلنامه قرآن و طب، (9)، صص 44-49.
خمینی، روح‌الله. (1383). صحیفه حج (مجموعه سخنان و پیام‌های امام خمینی). قم: مشعر.
خمینی، روح‌الله. (1384). صحیفه نور (ج4). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه دهخدا، (مصحح: جعفر شهیدی و محمد معین). تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق ). مفردات الفاظ القران. بیروت: دارالقلم.
شاهنده، آمنه. (1400). نقش تربیتی ذکر و یاد خدا جهت دستیابی انسان به آرامش در قرآن و حدیث، دو فصلنامه آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، (14)، صص 180-165.
شیخلی، بهجت عبدالواحد. (1427 ق ). اعراب القرآن الکریم (ج4). بیروت: دارالفکر.
طباطبایى، محمدحسین. (1390 ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج 1، 8، 9، 11، 13، 16، چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن (مصحح: یزدى طباطبایى، فضلالله و رسولی، هاشم، ج6، چاپ سوم). تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد بن جریر. (1375). تاریخ طبری (مترجم: ابوالقاسم پاینده، ج7). تهران: انتشارات اساطیر.
طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن (ج6). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
عمید، حسن. (1390). فرهنگ فارسی عمید (چاپ دوم). ندای ایران: شهرزاد.
فاضلی دهکردی، مهدی؛ رضوان خواه، سلمان. (1389). بررسی ذکر و یاد خدا به‌عنوان یکی از شاخصه‌های انس با قرآن و تأثیر آن در تربیت اخلاقی. دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث.4(1)، صص 157-129.
فیومی، احمدبن محمد. (1414 ق). مصباح المنیر (چاپ دوم). قم: هجرت.
قرشى بنابى، علىاکبر. (1375). تفسیر احسن الحدیث(ج8، چاپ سوم). تهران: بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407 ق). الکافی (محقق، مصحح: غفارى علی‌اکبر و آخوندى، محمد، ج2، چاپ چهارم ). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مفید، محمد بن محمد. (1413 ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد (محقق، مصحح: مؤسسة آل البیت^، ج2). قم: کنگره شیخ مفید.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371). تفسیر نمونه (ج17،13،12،5،4،1، چاپ دهم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
میبدی، احمد بن محمد. (1376). خلاصه تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید (ج1). تهران: اقبال.
نقیب‌زاده، محمد؛ حسینی، سیدعلی‌اکبر. (1399). نقش ذکر در شکوفایی فطرت الهی انسان از دیدگاه قرآن کریم، ماهنامه معرفت، (278)، صص 32-23. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 30 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 33 |
||