آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,497 |
| تعداد مقالات | 35,555 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,592,054 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,560,563 |
نحوه مواجهه با بحران معنویت در عصر نوین از دیدگاه رنه گنون و علامه مصباح یزدی | ||
| مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه | ||
| دوره 9، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 176-155 اصل مقاله (2.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scs.2025.71160.1393 | ||
| نویسندگان | ||
| داوود رحیمی سجاسی1؛ حسین کربلایی اصل* 2 | ||
| 1استادیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 2دکتری، اندیشه معاصر مسلمین، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 30 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 27 مرداد 1404، تاریخ پذیرش: 27 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر بررسی نحوه مواجهه با بحران معنویت در عصر نوین از دیدگاه رنه گنون و علامه مصباح یزدی است. این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی تطبیقی، در سه محور اصلی به بررسی نقاط اشتراک و افتراق آرای این دو اندیشمند پرداخته است، شامل، تبیین مفهوم بحران معنویت، چیستی و کارکرد عقلانیت، و امکان دستیابی به حقیقت نهایی. یافته‌های این مطالعه می‌تواند در نقد عقلانیت مدرن، بازخوانی جایگاه سنّت و دین در بازسازی معنویت، و بازاندیشی نسبت انسان معاصر با امر قدسی، تأثیرگذار و راهگشا باشد. مسئله بحران معنویت در جهان معاصر، به‌ویژه در بستر تمدن مدرن و سکولار غربی، ازجمله چالش‌های عمیق و بنیادینی است که ذهن بسیاری از متفکران سنّت‌گرا و دینی را به خود معطوف داشته است. این پژوهش با تمرکز بر دیدگاه‌های دو اندیشمند برجسته یعنی رنه گنون، متفکر فرانسوی و از بنیان‌گذاران مکتب سنّت‌گرایی، و علامه محمدتقی مصباح یزدی، فیلسوف اسلامی معاصر، به واکاوی و تحلیل تطبیقی این بحران می‌پردازد. از دیدگاه رنه گنون، ریشه این بحران در انقطاع تمدن مدرن از سنّت‌های معنوی و اصول ثابت متافیزیکی نهفته است. او بر این باور است که عقل مدرن خودبنیاد، که در چارچوب پارادایم‌های سکولار و تجربه‌محور رشد یافته، دیگر توان درک مراتب عالی حقیقت و ارتباط با امر قدسی را ندارد. از این‌رو، راه رهایی از این وضعیت را در احیای سنّت‌های باطنی، بازگشت به حکمت ازلی، و پذیرش مراتب معنوی وجود می‌داند.در سوی دیگر، علامه مصباح یزدی با تکیه بر مبانی فلسفه اسلامی، عقلانیت دینی و معرفت‌شناسی وحیانی، معتقد است که بحران معنویت تنها از رهگذر عقل هدایت‌شده به نور وحی قابل حل است. به نظر او، عقل مستقل و تجربه‌محور نمی‌تواند به شناخت کامل و صحیح از هستی، حقیقت نهایی و غایت زندگی بشر نائل شود، مگر آنکه در پرتو شریعت الهی و هدایت انبیاء قرار گیرد. از این منظر، معنویت اصیل نه صرفاً امری درونی یا فردی، بلکه تجلّی عقل دینی و التزام به وحی و شریعت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بحران معنویت؛ رنه گنون؛ علامه مصباح یزدی؛ عقل؛ وحی؛ حقیقت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Manner of Confronting the Spirituality Crisis in the Modern Era from the Perspectives of René Guénon and Allamah Misbah Yazdi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Davood Rahimi Sajasai1؛ Hossein Karbalaie Asl2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Sociology, Shahed University, Tehran, Iran | ||
| 2PhD., Contemporary Muslim Thought, Al-Mustafa International University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The objective of the present research is to examine the manner of confronting the spirituality crisis in the modern era from the perspectives of René Guénon and Allamah Mohammad Taqi Misbah Yazdi. This research, using a descriptive-analytical method with a comparative approach, has examined the points of commonality and difference in the views of these two thinkers across three main axes, including: explaining the concept of the spirituality crisis, the nature and function of rationality, and the possibility of attaining ultimate truth. The findings of this study can be influential and enlightening in critiquing modern rationality, re-reading the place of tradition (sunnat) and religion (dīn) in the reconstruction of spirituality, and rethinking the relationship of contemporary man (ensān-e mo'āser) with the Sacred/the Holy (al-Amr al-Qudsī). The issue of the spirituality crisis in the contemporary world, particularly within the context of modern and secular Western civilization, is among the profound and fundamental challenges that have preoccupied the minds of many traditionalist and religious thinkers. Focusing on the viewpoints of two prominent thinkers—namely René Guénon, the French thinker and one of the founders of the Traditionalist School, and Allamah Mohammad Taqi Misbah Yazdi, the contemporary Islamic philosopher—this research delves into a comparative analysis of this crisis. From René Guénon's perspective, the root of this crisis lies in the disconnection of modern civilization from spiritual traditions and fixed metaphysical principles. He believes that autonomous modern reason, which has developed within secular and experience-based paradigms, no longer possesses the capacity to comprehend the higher levels of truth and connection with the Sacred. Therefore, he considers the way out of this situation to be the revival of esoteric traditions, a return to Perennial Wisdom, and the acceptance of the spiritual levels of existence. On the other side, Allamah Misbah Yazdi, relying on the foundations of Islamic philosophy, religious rationality, and revelation-based epistemology, believes that the spirituality crisis can only be resolved (hall) through reason guided by the light of revelation. In his view, independent and experience-based reason cannot attain complete and correct knowledge of existence, ultimate truth, and the purpose of human life, unless it is illuminated by Divine Law and the guidance of the prophets. From this perspective, authentic spirituality is not merely an internal or individual matter, but rather the manifestation of religious reason and commitment to revelation and Divine Law. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Spirituality Crisis, René Guénon, Allamah Misbah Yazdi, Reason/Intellect ('Aql), Revelation (Vahy), Truth (Haqīqat) | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1400). عقلانیت و معنویت. تهران: هرمس.
اخلاقی، نازیلا (1397). جایگاه عقل و وحی در علوم انسانی از منظر آیت‌الله مصباح. در: کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روانشناسی.
اکبریان، سید محمد (1399). عقلانیت و معنویت در بوته نقد. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حسین‌زاده دیلمی، علیرضا؛ مهربانی‌فر، حسین (1400). مطالعه مقایسه‌ای عقلانیت انقلاب اسلامی در اندیشه و عمل شهید بهشتی و آیت‌الله مصباح یزدی. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 11(39).
رحیمی سجاسی، داود؛ عطوفی، طاهر (1393). بررسی نظریه سنّت رنه گنون؛ سنّت به‌مثابه دال محوری. اسلام و مطالعات اجتماعی، 2(2).
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طالب، حمید (1397). ارتباط علم و دین در عصر تکثر آگاهی: پژوهشی در باب ربط و نسبت بحران معنا با عقلانیت. رساله دکتری. دانشگاه شهید چمران اهواز.
عارفی، عباس (1402). معنای زندگی از دیدگاه علامه مصباح یزدی. معرفت فلسفی، شماره 79.
کرباسی‌زاده، علی (1389). سنّت و تجدد از نگاه رنه گنون و هانری کربن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
کریمی، محمد (1386). عقل و دین از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه.
کستراپ، برناردو (1403). معنویت عقل‌‌گرایانه. ترجمه امین دهداریان. تهران: طرح نو.
کلانتری، عبدالحسین (1393). معنا و عقلانیت در آرای علامه طباطبایی و پیتر وینچ. تهران: کتاب طه.
گنج‌‌خانی، آسیه (1402). علوم انسانی اسلامی و نقش آن در معنای زندگی از دیدگاه علامه مصباح یزدی. کلام‌پژوهی، 2(3).
گنون، رنه (1386 الف). مقدمه‌ای بر فلسفه هندو. ترجمه: محمدعلی نصر. تهران: انتشارات امیرکبیر.
گنون، رنه (1386 ب). سمبول‌های بنیادین. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: انتشارات حکمت.
گنون، رنه (1396). سلطنت کمیت و نشانه‌های دوران. ترجمه: علی‌‌محمد کاردان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
گنون، رنه (1399 الف). بحران دنیای متجدد. ترجمه: حسن عزیزی. تهران: انتشارات حکمت.
گنون، رنه (1399 ب). سمبول‌های بنیادین. ترجمه: دل‌‌آرا قهرمان. تهران: انتشارات حکمت.
گنون، رنه (1950). انسان و صیرورت او بنابر ودانته. ترجمه کامران ساسانی. تهران: انتشارات حکمت و فلسفه.
مرادی بیرون، مرتضی (1391). بررسی موضوع عقل و کارکردهای آن از دیدگاه شهید مطهری و مصباح یزدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه قم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1381 الف). اخلاق در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1381 ب). نظریه نظام اخلاقی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1383). آموزش عقاید. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
مصباح یزدی، محمدتقی (1385). شرح نهایه الحکمه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1389). معارف قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391 الف). آموزش فلسفه. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج 2.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391 ب). چکیده‌ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391 ج). نظریه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1393). فلسفه اخلاق. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۴). هم‌اندیشی معرفت‌شناسی. تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1401). انسان‌شناسی در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ملکیان، مصطفی (1388). راهی به رهایی؛ جستارهایی در عقلانیت و معنویت. تهران: نگاه معاصر.
ناصری، علیرضا (1388). بحران معنویت در دنیای معاصر. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
Chirico, F. (2015). Traditionalism and Perennial Philosophy: The Thought of René Guénon. London: Routledge.
Guénon, R. (1945). The Crisis of the Modern World. Sophia Perennis.
Habermas, J. (1984). The Theory of Communicative Action: Reason and the Rationalization of Society. Vol. 1. Translated by Thomas McCarthy. Boston: Beacon Press.
McDowell, J. (1996). Mind and World. Harvard University Press.
Nagel, T. (2012). Mind and Cosmos: Why the Materialist Neo-Darwinian Conception of Nature Is Almost Certainly False. Oxford University Press.
Nasr, S.H. (1981). Knowledge and the Sacred. State University of New York Press.
Nasr, S.H. (1968). Man and Nature: The Spiritual Crisis of Modern Man. George Allen & Unwin.
Sedwick, C. (2004). Tradition and Modernity: An Inquiry into the Nature of Truth in Perennial Philosophy. Routledge.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||