آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,566 |
| تعداد مقالات | 36,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,690,564 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,583,830 |
تبیین نحوه وجود سنّتهای الهی براساس مبانی حکمت متعالیه | ||
| آیین حکمت | ||
| دوره 17، شماره 2، تیر 1404، صفحه 52-31 اصل مقاله (1.77 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/pwq.2025.72294.1239 | ||
| نویسندگان | ||
| سجاد آذریان* ؛ حسن معلمی | ||
| گروه فلسفه و کلام، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 22 تیر 1404، تاریخ بازنگری: 23 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 05 شهریور 1404 | ||
| چکیده | ||
| سنتهای الهی به معنای قوانین افعال الهی، از دیرباز مورد توجه مفسّرین اسلامی و در دوران متأخر مورد توجه متکلمین قرار گرفته است؛ اما مطالعات فلسفی در این حوزه به ندرت یافت میشود. یکی از مسائل کلان در حوزه هستیشناختی فلسفی سنتهای الهی، بررسی نحوه وجود این سنتها است. این تحقیق با روش عقلی- تحلیلی و مبتنی بر مبانی حکمت متعالیه، امتداد این نظام فلسفی را در تبیین نحوه وجود سنتهای الهی مورد بررسی قرار داده است. به طور خاص، سوالات این پژوهش بر محور نحوه وجود سنتهای الهی، تعلق آنها به وجود یا ماهیت، وجود خارجی داشتن یا نداشتن و اعتبار ذهنی یا عینی آنها متمرکز است. در این میان هستیشناختی سنتهای الهی بر مبنای علل اربعه آن و همچنین تبیین برخی از ویژگیها و خصوصیات سنتهای الهی مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که سنتهای الهی اموری ماهوی نیستند؛ بلکه از احکام وجود و امری واقعیاند که به عین وجود موجودات در خارج تحقق دارند و مفهوم سنت و مفاهیم حاکی از سنتهای الهی از سنخ معقولات ثانی فلسفی هستند. همه سنتهای الهی تحت سنت عام علیت قرار دارند و این امر سبب عمومیت، تغییرناپذیری و نظاممندی و ترتیب و ترتّب میان سنتهای الهی میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| وجود؛ سنتهای الهی؛ فعل الهی؛ قانون؛ علیت؛ حکمت متعالیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Mode of Existence of Divine Traditions Based on the Principles of Transcendent Philosophy (Ḥikmat-e Mutaʿāliyah) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sajjad Azaryan؛ Hasan Moallemi | ||
| Department of Philosophy and Theology, Faculty of Philosophy and Ethics, Baqir-Al-Olum University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Divine traditions, meaning the laws governing divine actions, have long attracted the attention of Islamic exegetes, and in later periods, the interest of theologians; however, philosophical studies in this field are rarely found. One of the fundamental philosophical-ontological questions concerning divine traditions pertains to the manner of their existence. This study, employing a rational-analytical method and grounded in the principles of Transcendent Philosophy (Ḥikmat-e Mutaʿāliyah), investigates the extension of this philosophical system in explaining how divine traditions exist. Specifically, the research focuses on questions such as: what is the ontological mode of divine traditions; do they belong to existence or quiddity (māhiyyah); do they possess external existence or not; and are they mentally posited (iʿtibārī dhihnī) or objectively real (ʿaynī). In this context, the ontology of divine traditions is analyzed through the lens of the four causes (ʿilal al-arbaʿah), alongside an explanation of certain attributes and characteristics of these divine traditions. The findings indicate that divine traditions are not quiddative entities; rather, they are among the properties of existence and possess an objective reality that is actualized in the very existence of beings in the external world. Moreover, the concept of “tradition” and the notions signifying divine traditions belong to the category of secondary philosophical intelligibles (maʿqūlāt thanawī falsafī). All divine traditions operate under the general law of causality, which endows them with universality, immutability, order, and hierarchical structure. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Existence, Divine Traditions, Divine Action, Law, Causality, Transcendent Philosophy. | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، جلالالدین (1381). شرح بر زاد المسافر. قم: بوستان کتاب.
آقاجانی، نصرالله (1393). ویژگیها و انواع سنتهای الهی در تدبیر جوامع. اسلام و مطالعات اجتماعی، 2(3)، ص32-59.
ابن سیده، على بن اسماعیل (1421ق). المحکم و المحیط الأعظم. بیروت: دارالکتب العلمیه، ج8.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1376). الهیات شفاء. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بیتا). لسان العرب. بیروت: دارالفکر، ج13.
ازهری، محمد بن احمد (1421ق). تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج12.
بنیاد پژوهشهای اسلامی (1414ق). شرح المصطلحات الفلسفیة. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامى.
تهانوی، محمد اعلی بن علی (1996م). موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، ج2.
جرجانی، علی بن محمد (1370). التعریفات. تهران: نشر ناصرخسرو.
جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم. قم: نشر اسراء، چاپ سوم، ج1.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالشامیة.
زکوی، غلامحسین (1391). حکومت خداوند یا سنت ایجاد و تأثیر. قم: نشر ادیان.
صدر، محمدباقر (بیتا). مدرسة القرآنیة. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360). شواهد الربوبیة. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: مکتبة المصطفوی، چاپ دوم، ج1-3، 6-5.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1378). سه رساله فلسفی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ سوم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1416ق). نهایة الحکمة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوازدهم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج16، چاپ پنجم.
طبرسی، فضل بن حسن طبرسی (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. انتشارات ناصرخسرو، تهران، چاپ سوم، ج8.
طوسی، محمد بن حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج8.
عجم، رفیق (2004م). موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشریف علی محمد الجرجانی. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، ج2.
فارابی، محمد بن محمد (1996م). احصاء العلوم. بیروت: دار و المکتبة الهلال.
فخر رازی، محمد بن عمر (1384). شرح الإشارات و التنبیهات. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ج1.
فیومى، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر. قم: دارالهجرة، چاپ دوم، ج1.
لاهیجی، محمدجعفر بن محمدصادق (1386). شرح رسالة المشاعر. قم: بوستان کتاب.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
مصباح یزدی، محمدتقی (1392). حقوق و سیاست در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی، چاپ چهارم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1397). راه و راهنماشناسی (مجموعه کتب آموزشی معارف قرآن). قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، چاپ سوم.
مطهری، مرتضی (۱۳89). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، ج6-5.
نکری، قاضی احمد (1421ق). دستور العلماء أو جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون. بیروت: دار الکتب العلمیه، ج3.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 115 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 54 |
||