آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,580 |
| تعداد مقالات | 36,679 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,000,116 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,724,050 |
نظریه تکاملی هنر در اندیشه موهان متهن و نسبت آن با نظریه لذت بیغرض امانوئل کانت | ||
| نقد و نظر | ||
| دوره 30، شماره 120، دی 1404، صفحه 205-227 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2025.71994.2243 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه موسوی بهابادی1؛ هادی صمدی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری رشته فلسفه هنر، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه هنر، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ( نویسنده مسئول). | ||
| تاریخ دریافت: 11 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 30 تیر 1404، تاریخ پذیرش: 07 شهریور 1404 | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله، تلاش شده است با تمرکز بر نظریه تکاملی هنر از منظر موهان متهن (Mohan Matthen)، فیلسوف معاصر کانادایی هندیتبار، به بررسی نحوه پدیدارشدن تجربه زیباشناختی با عنوان یک ظرفیت ادراکی-زیستی و نسبت آن با نگره «لذت بیغرض زیباشناختی» کانت، پرداخته شود. متهن بر این باور است که هنر، به جای آنکه صرفاً امری فرهنگی یا قراردادی باشد، ریشه در فرایندهای ادراکی و شناختی دارد که طی تاریخ تکامل انسان، شکل گرفتهاند. در سوی دیگر، امانوئل کانت با معرفی مفهوم «لذت بیغرض» در نقد قوه حکم و تبیین گامهای چهارگانه کمیت، کیفیت، نسبت و جهت، زیباشناسی را از دل تجربه ذهنی و فاقد منفعت بیرونی تفسیر میکند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، در پی آن است تا نشان دهد چگونه دیدگاه متهن میتواند بنیانی زیستی ـ شناختی برای نظریه لذت بیغرض کانت فراهم آورد. یافتهها نشان میدهند این دو رویکرد، با وجود خاستگاههای متفاوت، در سطحی عمیقتر، میتوانند مکمل یکدیگر باشند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| موهان متهن؛ امانوئل کانت؛ لذت بیغرض؛ زیباییشناسی تکاملی؛ ادراک هنری؛ فلسفه ذهن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Evolutionary Theory of Art in Mohan Matthen’s Thought and Its Relation to Immanuel Kant’s Theory of Disinterested Pleasure | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fateme Moosavi Bahabadi1؛ Hadi Samadi2 | ||
| 1PhD student in Philosophy of Art, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| 2assistant Professor, Department of Philosophy of Art, Faculty of Law, Theology, and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran (Corresponding Author). | ||
| چکیده [English] | ||
| This article explores the evolutionary theory of art through the philosophical lens of Mohan Matthen, a contemporary Canadian philosopher of Indian descent, with the aim of elucidating how aesthetic experience originates as a perceptual-biological capacity. Matthen contends that art should not be understood solely as a cultural or conventional construct but rather as fundamentally grounded in perceptual and cognitive mechanisms that have been shaped and refined throughout human evolutionary history. In contrast, the classical aesthetic framework proposed by Immanuel Kant in The Critique of Judgment introduces the concept of “disinterested pleasure,” characterizing aesthetic appreciation as a subjective experience that is independent of practical or utilitarian concerns. Employing a descriptive-analytical methodology, this study endeavors to bridge these perspectives by demonstrating how Matthen’s biologically informed account can serve as a foundational basis for Kant’s theory of disinterested aesthetic pleasure. The analysis reveals that, despite their divergent starting points—one rooted in evolutionary biology and the other in transcendental philosophy—both approaches offer complementary insights that, when integrated, deepen our understanding of the nature and origins of aesthetic experience | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Mohan Matthen, Immanuel Kant, disinterested pleasure, evolutionary aesthetics, artistic perception, philosophy of mind | ||
| مراجع | ||
|
زنگویل، نیک. (1395). داوری زیباشناختی (مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی). تهران: ققنوس.
شجاع، آرمان؛ مازیار، امیر. (1397). مفهوم علاقه: کانت و آدورنو. پژوهشهای فلسفی، 12(22)، صص 63‑76.
کانت، ایمانوئل. (1388). نقد قوۀ حکم (مترجم: عبدالکریم رشیدیان). تهران: نی.
گات، بریس؛ لوپس، دومینیک مک آیور. (1391). دانشنامۀ زیباییشناسی (مترجمان: منوچهر صانعیدرهبیدی و دیگران). تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
موسوی بهابادی، فاطمه؛ عباسی، بابک. (1404). تبیین لذت بیغرض کانتی از منظر علوم شناختی. ذهن، 26(101)، صص 53‑72. https://doi.org/ 10.22034/ZEHN.2025.722128
Berger, L. (Eds.). (2023). Disinterested Pleasure and Beauty: Perspective from Kantian and Contemporary Aesthetics. Berlin/ Boston: de Gruyter. Dissanayake, E. (2000). Art and Intimacy: How the Arts Began. Seattle: University of Washington Press. Kant, I. (1781). Kritik der reinen Vernunft. Johann Friedrich Hartknoch. Kant, I. (1788). Kritik der praktischen Vernunft. Johann Friedrich Hartknoch. Kant, I. (1790). Kritik der Urteilskraft. Johann Friedrich Hartknoch. Matthen, M. (2014). How to Explain Pleasure. British Journal of Aesthetics, 54(4), pp. 477–481. Matthen, M. (2012). Art and the Senses (F. Bacci & D. Melcher Eds.). Art and the Senses. Oxford: Oxford University Press, pp. 3–25. Matthen, M. (2016). Seeing, Doing, and Knowing: A Philosophical Theory of Sense Perception. Oxford: Oxford University Press. Mohan, M. (2017). The Pleasure of Art. Australasian Philosophical Review, 1(1), pp. 85–91. https://doi.org/10.1080/24740500.2017.1287663 Skov, M. (2010). The pleasure of art (M.L. Kringelbach & K.C. Berridge Eds.). Pleasures of the brain Oxford: Oxford University Press, pp. 270-283. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5 |
||