شیخالاسلامی, دانیال, زنگنه شهرکی, جعفر, دلبری, سید علی, یگانه, محمدعلی. (1404). راهکارهای فقهی اولویتبندی متقاضیان در تخصیص امکانات محدود پزشکی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 11(2), 1-1. doi: 10.22034/jrj.2025.70001.2877
دانیال شیخالاسلامی; جعفر زنگنه شهرکی; سید علی دلبری; محمدعلی یگانه. "راهکارهای فقهی اولویتبندی متقاضیان در تخصیص امکانات محدود پزشکی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 11, 2, 1404, 1-1. doi: 10.22034/jrj.2025.70001.2877
شیخالاسلامی, دانیال, زنگنه شهرکی, جعفر, دلبری, سید علی, یگانه, محمدعلی. (1404). 'راهکارهای فقهی اولویتبندی متقاضیان در تخصیص امکانات محدود پزشکی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 11(2), pp. 1-1. doi: 10.22034/jrj.2025.70001.2877
شیخالاسلامی, دانیال, زنگنه شهرکی, جعفر, دلبری, سید علی, یگانه, محمدعلی. راهکارهای فقهی اولویتبندی متقاضیان در تخصیص امکانات محدود پزشکی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1404; 11(2): 1-1. doi: 10.22034/jrj.2025.70001.2877
راهکارهای فقهی اولویتبندی متقاضیان در تخصیص امکانات محدود پزشکی
1دانشجوی دکتری حقوق اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی. مشهد، ایران.
2استادیار گروه حقوق اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی. مشهد، ایران(نویسنده مسئول)
3دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی. مشهد، ایران.
4دکترای پزشکی و متخصص بیهوشی و مراقبتهای ویژه دانشگاه علوم پزشکی مشهد
تاریخ دریافت: 17 مهر 1403،
تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1404،
تاریخ پذیرش: 02 مرداد 1404
چکیده
در هنگامه تزاحم حقوق افراد در دسترسی به درمان و تجهیزات پزشکی، تصمیمگیری در مورد اولویتبندی بیماران، چالشی است که ارائه راهکار عادلانه برای حلّ آن، بایسته مینماید. یکی از موارد ایجاد تزاحم میان حقوق، زمانی رخ مینماید که تعداد متقاضیان بهره از امکانات پزشکی از قبیل دارو، تجهیزات مراقبتی و تخت بیمارستانی از میزان کمّی یا کیفی این امکانات بیشتر باشد. در این حالت، یافتن اولویّت برای تخصیص این منابع درمانی محدود با حفظ سلامت و نجات جان بیماران پیوندی درخور توجه دارد. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره از منابع إسنادی سامان یافته است در پی ارائه راهکارهایی است که برای زدودن چالش پیشگفته به کار خواهند آمد. برای دستیافتن به این هدف با مراجعه به ادله فقاهتی و استمداد از حکم خرد، پنج راهکار احتمالی ذیل تبیین شدهاند: توجه به حق سبق، مقدّم داشتن شخص تأثیرگذارتر در جامعه، توجه به میزان وابستگی حفظ نظام زیستی و دینی جامعه به حیات فرد، بهره از قاعدۀ قرعه و انتخاب اتفاقی افراد. پس از تبیین هر یک از این راهکارها و ادله مشروعیت آنها، کاستیها و موارد ناکارآمدی هر یک از آنها تبیین شده است. نتیجه پژوهش نشان میدهد که استفاده از قاعدۀ قرعه در موقعیتهای تزاحم حقوق بیماران، نسبت به راهکارهای دیگر، با حداقل اعتراضات مواجه است و میتواند ابزاری عادلانه در تخصیص منابع محدود پزشکی محسوب شود.
When the same rights of different people collide, finding the priority and arrangement between the fulfillment of these rights is a challenge that requires a fair solution to solve it. One of the cases of conflicts between rights occurs when the number of applicants for medical facilities exceeds the quantity or quality of those facilities. In this case, finding a priority for allocating these facilities while maintaining the health and life of transplant applicants is worthy of attention. This research, which is organized by descriptive-analytical method and with the use of documentary sources, seeks to provide solutions that will be used to remove the aforementioned challenge. In order to achieve this goal by referring to jurisprudential evidence and relying on wisdom, five possible solutions are explained below: Paying attention to the right of learning, having the most influential person in the society first, paying attention to the degree of dependence of maintaining the biological and religious system of the society on the life of the individual, benefiting from the rule of lottery and random selection of people. After explaining each of these solutions and their legitimacy, the shortcomings and inefficiencies of each of them have been explained. The achievement of the article is that the use of the lottery rule, compared to other solutions, has faced fewer challenges and the field of conflict and protest is much less than other solutions.
کلیدواژهها [English]
Priority, importance, conflict of rights, medical facilities
اصل مقاله
در دست اقدام ...
مراجع
قرآن مجید
ابن عاشور، محمد طاهر. (1420ق). تفسیر التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.