تاریخ دریافت: 23 آذر 1403،
تاریخ بازنگری: 20 اسفند 1403،
تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1403
چکیده
هر چند برخی از قرآن‌شناسان دربارۀ «مرجعیت علمی قرآن کریم» توضیحاتی ارائه داده‌اند، اما هنوز پرسش‌هایی وجود دارد که مرجعیت علمی قرآن کریم را نسبت به علوم، در هاله‌ای از ابهام فرو برده است. با نگاه فازی، مراتبی برای مرجعیت علمی قرآن کریم متصور است که در گذشته، کمتر بدان توجه شده است. در این نوشتار میکوشیم با روش تطبیقی کلان و بر پایۀ مطالعات میان‌رشته‌ای به این مسئله پاسخ دهیم که مرجعیت علمی قرآن کریم نسبت به علوم گوناگون چه مراتبی دارد؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که مراتب مرجعیت علمی قرآن کریم نسبت به علوم انسانی غیر‌تجربی، علوم انسانی تجربی و علوم طبیعیِ تجربی متفاوت است. از سوی دیگر، این مراتب در لایه‌های پارادایم، روش‌شناسی، نظریه و مفاهیم نیز وجود دارد. بنابراین مرجعیت علمی قرآن کریم در برخی از علوم، حداکثری و در بعضی از علوم، حداقلی است که به میزان ارتباط میان آن علم و قرآن کریم بازمی‌گردد.
The Levels of Scientific Authority of the Holy Qur'an
نویسندگان [English]
Sayyid Mustafa Ahmadzadeh
Associate Professor, Research Institute for Islamic Sciences and Culture
چکیده [English]
Although some Qur'an scholars have provided explanations about the “scientific authority of the Holy Qur'an,” there are still questions that have shrouded the scientific authority of the Holy Qur'an in relation to sciences in a halo of ambiguity. With a fuzzy view, there are levels of scientific authority for the Holy Qur'an that have received less attention in the past. In this article, we try to answer the question of what levels of scientific authority the Holy Qur'an has in relation to various sciences using a macro-comparative method based on interdisciplinary studies. The findings show that the levels of scientific authority of the Holy Qur'an in relation to non-empirical humanities, empirical humanities, and empirical natural sciences are different. On the other hand, these levels also exist in the layers of paradigm, methodology, theory, and concepts. Therefore, the scientific authority of the Holy Qur'an in some sciences is maximal and in some sciences it is minimal, which is related to the degree of connection between that science and the Holy Qur'an.
کلیدواژه‌ها [English]
scientific authority of the Holy Qur'an, levels of scientific authority of the Holy Qur'an, methodology of the Holy Qur'an, the Qur'an and interdisciplinary studies, the Qur'an and humanities, Qur'an and natural sciences
مراجع
قرآن کریم
احمدزاده، سید مصطفی و ظهیری، سید مجید (1379). «توان‌سنجی منطق فازی در تفسیر قرآن کریم». جستارهایی در فلسفه و کلام. دورۀ50. ش2.
احمدزاده، سید مصطفی (1387). «تفسیر زبانشناختی سورة عصر». مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث. ش 3/81 .
احمدزاده، سید مصطفی (1403). «توسعۀ مصداقیِ قوّه در آیۀ «وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱستَطَعتُم مِّن قُوَّة» در پرتو نظریه‌های قدرت». سیاست متعالیه، ش ۴۷.
شجاعی، محمدصادق (1395)، انگیزش و هیجان؛ نظریه‌های روان‌شناختی و دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
رضایی، اکبر (1401). روان‌شناسی انگیزش در آموزش و پرورش، تهران: نشر آیدین.
اسعدی، علیرضا (1401). «مرجعیت علمی قرآن کریم و تأثیر آن در روش فلسفه اسلامی». حکمت اسلامی. ش3. ص25- 9.
ایمان، محمدتقی(1393). فلسفۀ روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایمان، محمدعلی؛ کلاته ساداتی، احمد (1392). روش‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان: مدلی روش‌شناختی از علم اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایمان. محمدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش‌های کمی و کیفی تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بختیاری. علی (1403). «استلزامات مرجعیت علمی قرآن بر علوم». پژوهش‌های قرآنی. ش111.
بشیری، ابوالقاسم (1393)، «نظریۀ انگیزش در اندیشه دینی»، نشریۀ روان‌شناسی و دین، قم: مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی، س7، ش26، ص60- 39.
پاکتچی، احمد (1398). روش تحقیق با تکیه بر حوزۀ علوم قرآن و حدیث، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ترک‌زاده، جعفر و دیگران (1398). «چارچوب انگیزش مبتنی بر مفاهیم قرآنی: به سوی توسعۀ یک دیدگاه اسلامی». رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. ش۳۷.
جزایری، سید حمید (1397). فصلنامه قرآن و علم. قم: جامعه المصطفی العالمیه.
جوادی آملی، عبدالله (1379). تفسیر موضوعی قرآن کریم: معرفت‌شناسی در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1386). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: نشر اسرا.
حسنی، سید حمیدرضا (1385). دیدگاه‌ها و ملاحظات علم دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مختاری، حمید؛ شفیع‌تبار، نوروز سماکوش؛ قاضیزاده، حمید (1397). «تبیین و مقایسۀ طبقهبندیهای علوم در تمدن اسلامی و تمدن غرب». علوم و فنون مدیریت اطلاعات. س4. ش12. 74- 49.
ملکیان، مصطفی (1390). روش‌شناسی تحقیق در علوم انسانی. نگارش محمد امین محب علی. Nafahat.ir
میرعرب، فرج‌الله (1398). «مرجعیت علمی قرآن و گسترۀ آن در اندیشۀ علامه سید محمدحسین فضلالله». مطالعات علوم قرآن. ش1. 58- 39.
یوسفیمقدم، محمدصادق؛ موسوی عبادی، سید اسدالله (1402). مرجعیت علمی قرآن کریم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
Talebpour, Alireza, (2022), The Journal of Interdisciplinary Qur'anic Studies (JIQS), Tehran, Shahid Beheshti University & Contemporary Thoughts Press.
