آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,520 |
| تعداد مقالات | 35,748 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,103,105 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,830,492 |
Epistemic Evidentialism in al-Fārābī’s Thought | ||
| Theosophia Islamica | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: Original Article | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jti.2025.72006.1080 | ||
| نویسنده | ||
| Jalal Paykani* | ||
| تاریخ دریافت: 08 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 03 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 05 مهر 1404 | ||
| چکیده | ||
| Al-Fārābī, as a philosopher who distinctively synthesized the Aristotelian tradition with elements of Neoplatonism and Platonism in the Islamic world, preserved a substantial portion of Aristotelian epistemology within his own intellectual system. Just as Aristotle is widely regarded in contemporary epistemology as largely an evidentialist, so too is al-Fārābī. However, in Iran, many — especially certain proponents of Illuminationist and Sadrian traditions — have sought to discover some form of intuitionism, or at least evidence contrary to evidentialism, within al-Fārābī’s thought. This judgment, however, stands in contrast to the position of notable scholars of Islamic philosophy, such as Dimitri Gutas. The issue is of considerable significance, as the epistemological shift in Islamic philosophy from evidentialism toward other tendencies played a crucial role in altering the very nature of the tradition. Accordingly, this article seeks to demonstrate, on the basis of available textual and philosophical evidence, that al-Fārābī was fundamentally an evidentialist, heavily indebted in this respect to Aristotle. It also critically examines the purported evidence against this interpretation. Given that “evidentialism” is a term rooted in contemporary Western epistemology, this study approaches al-Fārābī’s philosophy through the lens of this philosophical framework. Furthermore, the analysis primarily engages with the interpretations of Western scholars of Islamic philosophy, whose language and conceptual apparatus are closely aligned with contemporary epistemological discourse. Al-Fārābī, as a philosopher who distinctively synthesized the Aristotelian tradition with elements of Neoplatonism and Platonism in the Islamic world, preserved a substantial portion of Aristotelian epistemology within his own intellectual system. Just as Aristotle is widely regarded in contemporary epistemology as largely an evidentialist, so too is al-Fārābī. However, in Iran, many — especially certain proponents of Illuminationist and Sadrian traditions — have sought to discover some form of intuitionism, or at least evidence contrary to evidentialism, within al-Fārābī’s thought. This judgment, however, stands in contrast to the position of notable scholars of Islamic philosophy, such as Dimitri Gutas. The issue is of considerable significance, as the epistemological shift in Islamic philosophy from evidentialism toward other tendencies played a crucial role in altering the very nature of the tradition. Accordingly, this article seeks to demonstrate, on the basis of available textual and philosophical evidence, that al-Fārābī was fundamentally an evidentialist, heavily indebted in this respect to Aristotle. It also critically examines the purported evidence against this interpretation. Given that “evidentialism” is a term rooted in contemporary Western epistemology, this study approaches al-Fārābī’s philosophy through the lens of this philosophical framework. Furthermore, the analysis primarily engages with the interpretations of Western scholars of Islamic philosophy, whose language and conceptual apparatus are closely aligned with contemporary epistemological discourse. Al-Fārābī, as a philosopher who distinctively synthesized the Aristotelian tradition with elements of Neoplatonism and Platonism in the Islamic world, preserved a substantial portion of Aristotelian epistemology within his own intellectual system. Just as Aristotle is widely regarded in contemporary epistemology as largely an evidentialist, so too is al-Fārābī. However, in Iran, many — especially certain proponents of Illuminationist and Sadrian traditions — have sought to discover some form of intuitionism, or at least evidence contrary to evidentialism, within al-Fārābī’s thought. This judgment, however, stands in contrast to the position of notable scholars of Islamic philosophy, such as Dimitri Gutas. The issue is of considerable significance, as the epistemological shift in Islamic philosophy from evidentialism toward other tendencies played a crucial role in altering the very nature of the tradition. Accordingly, this article seeks to demonstrate, on the basis of available textual and philosophical evidence, that al-Fārābī was fundamentally an evidentialist, heavily indebted in this respect to Aristotle. It also critically examines the purported evidence against this interpretation. Given that “evidentialism” is a term rooted in contemporary Western epistemology, this study approaches al-Fārābī’s philosophy through the lens of this philosophical framework. Furthermore, the analysis primarily engages with the interpretations of Western scholars of Islamic philosophy, whose language and conceptual apparatus are closely aligned with contemporary epistemological discourse.Al-Fārābī, as a philosopher who distinctively synthesized the Aristotelian tradition with elements of Neoplatonism and Platonism in the Islamic world, preserved a substantial portion of Aristotelian epistemology within his own intellectual system. Just as Aristotle is widely regarded in contemporary epistemology as largely an evidentialist, so too is al-Fārābī. However, in Iran, many — especially certain proponents of Illuminationist and Sadrian traditions — have sought to discover some form of intuitionism, or at least evidence contrary to evidentialism, within al-Fārābī’s thought. This judgment, however, stands in contrast to the position of notable scholars of Islamic philosophy, such as Dimitri Gutas. The issue is of considerable significance, as the epistemological shift in Islamic philosophy from evidentialism toward other tendencies played a crucial role in altering the very nature of the tradition. Accordingly, this article seeks to demonstrate, on the basis of available textual and philosophical evidence, that al-Fārābī was fundamentally an evidentialist, heavily indebted in this respect to Aristotle. It also critically examines the purported evidence against this interpretation. Given that “evidentialism” is a term rooted in contemporary Western epistemology, this study approaches al-Fārābī’s philosophy through the lens of this philosophical framework. Furthermore, the analysis primarily engages with the interpretations of Western scholars of Islamic philosophy, whose language and conceptual apparatus are closely aligned with contemporary epistemological discourse. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| al-Fārābī؛ evidentialism؛ intuitionism؛ epistemology؛ Islamic philosophy | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| قرینه گرایی در معرفت شناسی فارابی | ||
| چکیده [English] | ||
| فارابی به مثابۀ فیلسوفی که سنت ارسطویی را با ترکیبی از نوافلاطون‌گرایی و افلاطون‌گرایی در جهان اسلام به شکلی متمایز ارائه کرد، بخش عمده ای از معرفت‌شناسی ارسطویی را نیز در نظام معرفتی خود حفظ کرد. درست همان طور که مطابق تعابیر معرفت شناسی معاصر، ارسطو تا حد زیادی یک قرینه گرا به شمار می‌آید، فارابی نیز چنین است. اما در ایران بسیاری، مخصوصاً برخی از علاقمندان سنت اشراقی و صدرایی، تلاش می‌کنند تا به نحوی نوعی شهودگرایی یا دست‌کم قرائنی بر ضد قرینه‌گرایی را در فارابی کشف بکنند. این قضاوت بر خلاف دیدگاه برخی متخصصان بزرگ فلسفه اسلامی، مانند دمیتری گوتاس است. این مسأله از این جهت بسیار مهم است که ایجاد چرخش در معرفت‌شناسی اسلامی از قرینه‌گرایی به جهات دیگر نقشی بسیار مهم در تغییر ماهیت این فلسفه را به دنبال داشته است. بر این اساس، در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا نشان دهیم که بر طبق کدام قرائن، فارابی یک قرینه‌گرا است و در این قرینه گرایی تا حد بسیاری وام دار ارسطوست و قرائن بر ضد قرینه گرایی فارابی را نیز خواهیم آزمود. با توجه به اینکه اصطلاح «قرینه‌گرایی» از جمله اصطلاحات معرفت‌شناسی معاصر غربی است، از منظر این شاخه از فلسفه به فلسفه فارابی خواهیم نگریست. در این مقاله عمدتاً از منظر متخصصان غربی فلسفه اسلامی به ماجرا خواهیم نگریست، چون زبان آنها با زبان معرفت‌شناسی معاصر نزدیک است. فارابی به مثابۀ فیلسوفی که سنت ارسطویی را با ترکیبی از نوافلاطون‌گرایی و افلاطون‌گرایی در جهان اسلام به شکلی متمایز ارائه کرد، بخش عمده ای از معرفت‌شناسی ارسطویی را نیز در نظام معرفتی خود حفظ کرد. درست همان طور که مطابق تعابیر معرفت شناسی معاصر، ارسطو تا حد زیادی یک قرینه گرا به شمار می‌آید، فارابی نیز چنین است. اما در ایران بسیاری، مخصوصاً برخی از علاقمندان سنت اشراقی و صدرایی، تلاش می‌کنند تا به نحوی نوعی شهودگرایی یا دست‌کم قرائنی بر ضد قرینه‌گرایی را در فارابی کشف بکنند. این قضاوت بر خلاف دیدگاه برخی متخصصان بزرگ فلسفه اسلامی، مانند دمیتری گوتاس است. این مسأله از این جهت بسیار مهم است که ایجاد چرخش در معرفت‌شناسی اسلامی از قرینه‌گرایی به جهات دیگر نقشی بسیار مهم در تغییر ماهیت این فلسفه را به دنبال داشته است. بر این اساس، در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا نشان دهیم که بر طبق کدام قرائن، فارابی یک قرینه‌گرا است و در این قرینه گرایی تا حد بسیاری وام دار ارسطوست و قرائن بر ضد قرینه گرایی فارابی را نیز خواهیم آزمود. با توجه به اینکه اصطلاح «قرینه‌گرایی» از جمله اصطلاحات معرفت‌شناسی معاصر غربی است، از منظر این شاخه از فلسفه به فلسفه فارابی خواهیم نگریست. در این مقاله عمدتاً از منظر متخصصان غربی فلسفه اسلامی به ماجرا خواهیم نگریست، چون زبان آنها با زبان معرفت‌شناسی معاصر نزدیک است.فارابی به مثابۀ فیلسوفی که سنت ارسطویی را با ترکیبی از نوافلاطون‌گرایی و افلاطون‌گرایی در جهان اسلام به شکلی متمایز ارائه کرد، بخش عمده ای از معرفت‌شناسی ارسطویی را نیز در نظام معرفتی خود حفظ کرد. درست همان طور که مطابق تعابیر معرفت شناسی معاصر، ارسطو تا حد زیادی یک قرینه گرا به شمار می‌آید، فارابی نیز چنین است. اما در ایران بسیاری، مخصوصاً برخی از علاقمندان سنت اشراقی و صدرایی، تلاش می‌کنند تا به نحوی نوعی شهودگرایی یا دست‌کم قرائنی بر ضد قرینه‌گرایی را در فارابی کشف بکنند. این قضاوت بر خلاف دیدگاه برخی متخصصان بزرگ فلسفه اسلامی، مانند دمیتری گوتاس است. این مسأله از این جهت بسیار مهم است که ایجاد چرخش در معرفت‌شناسی اسلامی از قرینه‌گرایی به جهات دیگر نقشی بسیار مهم در تغییر ماهیت این فلسفه را به دنبال داشته است. بر این اساس، در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا نشان دهیم که بر طبق کدام قرائن، فارابی یک قرینه‌گرا است و در این قرینه گرایی تا حد بسیاری وام دار ارسطوست و قرائن بر ضد قرینه گرایی فارابی را نیز خواهیم آزمود. با توجه به اینکه اصطلاح «قرینه‌گرایی» از جمله اصطلاحات معرفت‌شناسی معاصر غربی است، از منظر این شاخه از فلسفه به فلسفه فارابی خواهیم نگریست. در این مقاله عمدتاً از منظر متخصصان غربی فلسفه اسلامی به ماجرا خواهیم نگریست، چون زبان آنها با زبان معرفت‌شناسی معاصر نزدیک است. فارابی به مثابۀ فیلسوفی که سنت ارسطویی را با ترکیبی از نوافلاطون‌گرایی و افلاطون‌گرایی در جهان اسلام به شکلی متمایز ارائه کرد، بخش عمده ای از معرفت‌شناسی ارسطویی را نیز در نظام معرفتی خود حفظ کرد. درست همان طور که مطابق تعابیر معرفت شناسی معاصر، ارسطو تا حد زیادی یک قرینه گرا به شمار می‌آید، فارابی نیز چنین است. اما در ایران بسیاری، مخصوصاً برخی از علاقمندان سنت اشراقی و صدرایی، تلاش می‌کنند تا به نحوی نوعی شهودگرایی یا دست‌کم قرائنی بر ضد قرینه‌گرایی را در فارابی کشف بکنند. این قضاوت بر خلاف دیدگاه برخی متخصصان بزرگ فلسفه اسلامی، مانند دمیتری گوتاس است. این مسأله از این جهت بسیار مهم است که ایجاد چرخش در معرفت‌شناسی اسلامی از قرینه‌گرایی به جهات دیگر نقشی بسیار مهم در تغییر ماهیت این فلسفه را به دنبال داشته است. بر این اساس، در این مقاله تلاش خواهیم کرد تا نشان دهیم که بر طبق کدام قرائن، فارابی یک قرینه‌گرا است و در این قرینه گرایی تا حد بسیاری وام دار ارسطوست و قرائن بر ضد قرینه گرایی فارابی را نیز خواهیم آزمود. با توجه به اینکه اصطلاح «قرینه‌گرایی» از جمله اصطلاحات معرفت‌شناسی معاصر غربی است، از منظر این شاخه از فلسفه به فلسفه فارابی خواهیم نگریست. در این مقاله عمدتاً از منظر متخصصان غربی فلسفه اسلامی به ماجرا خواهیم نگریست، چون زبان آنها با زبان معرفت‌شناسی معاصر نزدیک است. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| فارابی, قرینه‌گرایی, شهودگرایی, معرفت‌شناسی, فلسفه اسلامی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||