آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,520 |
| تعداد مقالات | 35,777 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,151,315 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,856,659 |
سیاست‌گذاری فناوری با رویکرد اسلامی در ایران؛ تحلیل نهادی، الزامات تقنینی و راهبردهای ارزش‌محور | ||
| مطالعات حکمرانی اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jislamicgo.2025.72090.1030 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی نصیری* 1؛ پریسا علیزاده2 | ||
| 1عضو هیئت علمی گروهی جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
| 2عضو هیات علمی موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور | ||
| تاریخ دریافت: 18 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 18 تیر 1404، تاریخ پذیرش: 08 مهر 1404 | ||
| چکیده | ||
| تحولات سریع فناورانه در دهه‌های اخیر، ضرورت بازنگری در چارچوب‌های سنتی سیاست‌گذاری فناوری را در جمهوری اسلامی ایران دوچندان کرده است؛ به‌ویژه آنکه این سیاست‌گذاری باید در بستر ارزش‌های دینی، فرهنگی و الزامات حکمرانی اسلامی سامان یابد. مقاله حاضر با هدف تحلیل نهادی سیاست‌گذاری فناوری در ایران، از رویکردی کیفی و تحلیل محتوای هدایت‌شده بهره گرفته و مجموعه‌ای از اسناد کلان، قوانین بالادستی، مصوبات نهادهای تصمیم‌گیر و داده‌های حاصل از مصاحبه با علمای حوزه علمیه را بررسی کرده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که رویکرد اسلامی نسبت به فناوری، سه‌گانه‌ای از راهبردهای توسعه‌ای، محدودکننده و ضروری را به‌دنبال دارد که در آن، فناوری نه ارزش‌خنثی بلکه تابع ملاحظات اخلاقی، شرعی و اجتماعی تلقی می‌شود. همچنین ساختار نهادی حکمرانی فناوری در ایران از موازی‌کاری، تداخل وظایف، و فقدان یک نهاد هماهنگ‌کننده رنج می‌برد. بر اساس این تحلیل، پیشنهادهایی برای بازمهندسی نهادی، تقویت نقش تقنینی و نظارتی مجلس، و ایجاد سازوکارهای بومی متناسب با ارزش‌های اسلامی ارائه شده است. مقاله، در نهایت، چارچوبی برای حکمرانی فناوری ارائه می‌دهد که هم‌زمان ناظر به توسعه بومی، عدالت فناورانه و انسجام نهادی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیاست‌گذاری فناوری؛ حکمرانی اسلامی؛ رویکرد اسلامی؛ فناوری‌های نوین؛ ساختار نهادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Technology Policy with an Islamic Approach in Iran: Institutional Analysis, Legislative Requirements, and Value-Oriented Strategies | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Nasiri1؛ Parisa Alizadeh2 | ||
| 1Member of the faculty of Department of Sociology, Research Institute of Hawzeh and University, Qom, Iran | ||
| 2Member of the faculty of the National Science Policy Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| The rapid technological transformations in recent decades have necessitated a reassessment of traditional frameworks for technology policy in the Islamic Republic of Iran—particularly given the imperative that such policy must be grounded in religious, cultural, and Islamic governance values. This article adopts a qualitative approach, using directed content analysis to examine a collection of national strategic documents, high-level legislative texts, decisions of policymaking bodies, and interview data from Islamic seminary scholars. The findings reveal that the Islamic perspective on technology entails a triadic set of strategies: developmental, restrictive, and essential. Within this framework, technology is not value-neutral but is seen as subject to ethical, religious, and social considerations. Furthermore, the institutional structure of technology governance in Iran suffers from redundancy, overlapping responsibilities, and the absence of a central coordinating body. Based on this analysis, the article proposes recommendations for institutional reengineering, strengthening the legislative and supervisory role of the Parliament, and developing indigenous mechanisms aligned with Islamic values. Ultimately, the article offers a framework for technology governance that simultaneously addresses indigenous development, technological justice, and institutional coherence. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Technology Policy, Islamic Governance, Islamic Approach, Emerging Technologies, Institutional Structure | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |
||