آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,535 |
| تعداد مقالات | 35,955 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,847,319 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,263,223 |
قصص‌الأنبیاء در میراث اسلامی: نسخه‌ای ناشناخته از قرون میانه در کتابخانۀ گنج‌بخش پاکستان | ||
| آینه پژوهش | ||
| دوره 36، شماره 213، مرداد و شهریور 1404، صفحه 411-447 اصل مقاله (6.16 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jap.2025.78359 | ||
| نویسنده | ||
| محمد شهسواری* | ||
| تاریخ دریافت: 19 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 19 مهر 1404 | ||
| چکیده | ||
| در سنت‌های تاریخی و روایی اسلامی، ژانر قصص‌الأنبیاء جایگاهی میانی بین تاریخ‌نگاری، تفسیر و سیره دارد؛ با این همه، این قالب هنوز به صورت جامع در چارچوب تاریخ‌نگاری اسلامی بررسی نشده است. مقاله حاضر با رویکردی تحلیلی و تلاش نسخه‌شناسانه و با وجود کاستی‌ها، ضمن مرور تحولات شکل‌گیری و تثبیت این ژانر در قرون نخستین اسلامی، مهم‌ترین ویژگی‌های محتوایی و ساختاری آن (از جمله کارکرد تعلیمی ـ اخلاقی، پیوند با میراث یهودی ـ مسیحی و تحول از زبان گزارش به زبان روایت) را مورد واکاوی و تأکید قرار می‌دهد. بر اساس نقد و بررسی آثار شناخته‌شده این گونه از منابع، کوشش شده تا بیان شود که قصص‌الأنبیاء نه‌تنها از حیث روایی، بلکه به لحاظ روش تاریخ‌نویسی و ادبیات نیز واجد مؤلفه‌های ژانری متمایزی است. در ادامه، نسخۀ خطی ناشناخته‌ای از این گونه که در مجموعه کتابخانه گنج‌بخش پاکستان محفوظ است، معرفی شده و جایگاه آن در نسبت با میراث موجود توضیح داده می‌شود. بررسی نسخه نشان می‌دهد که برخی از روایاتِ این اثر مستقل از روایات متعارف است. در بخش پایانی برای نشان‌دادن ادبیات محتوایی و شیوه تاریخ‌گویی این نسخه، فقراتی چند از برگ‌های آن خوانش و کاوش شده است. این مقاله ضمن بازخوانی جایگاه ژانر قصص‌الأنبیاء در سیر تاریخ‌نگاری اسلامی، بر ضرورت توجه به نسخه‌های مغفول‌مانده در تحلیل تطبیقی این ژانر تأکید می‌ورزد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قصص‌الأنبیاء؛ تاریخ‌نگاری اسلامی؛ نسخه خطی؛ معرفی نسخه؛ کتابخانه گنج‌بخش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Qiṣaṣ al-anbīyāʾ in the Islamic Heritage: An Unknown Medieval Manuscript in the Ganjbakhsh Library, Pakistan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Shahsavari | ||
| چکیده [English] | ||
| Within Islamic historical and narrative traditions, the genre of qiṣaṣ al-anbīyāʾ occupies an intermediate position between historiography, tafsīr, and sīra. Despite this, the genre has not yet been comprehensively examined within the broader framework of Islamic historiography. This article, adopting an analytical approach combined with manuscript studies, reviews the formative stages and consolidation of the genre in the early Islamic centuries and highlights its most significant thematic and structural features—such as its didactic and moral function, its ties with Jewish and Christian heritage, and its transformation from a report-oriented to a narrative-oriented discourse. Through the critical study of well-known works of this type, the article argues that qiṣaṣ al-anbīyāʾ should be considered distinct not only for its narrative content but also for its methodological and literary dimensions as a historical genre. The study then introduces an unknown manuscript of this type preserved in the Ganjbakhsh Library in Pakistan and situates it within the broader corpus of extant works. Examination of the manuscript reveals that some of its reports diverge from conventional accounts. In the final section, selected passages from the manuscript are analyzed in order to illustrate its narrative style and historiographical method. By reassessing the place of qiṣaṣ al-anbīyāʾ within the trajectory of Islamic historiography, the article underscores the necessity of attending to neglected manuscripts for a more comprehensive comparative analysis of this genre. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qiṣaṣ al-anbīyāʾ, Islamic historiography, manuscript studies, codicology, Ganjbakhsh Library | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 65 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 27 |
||