
تعداد نشریات | 54 |
تعداد شمارهها | 2,526 |
تعداد مقالات | 35,838 |
تعداد مشاهده مقاله | 15,437,249 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,055,855 |
اخلاق و صلح پایدار با تاکید بر دیدگاه هانس کونگ | ||
Theosophia Islamica | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 مهر 1404 | ||
نوع مقاله: Original Article | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jti.2025.72422.1104 | ||
نویسنده | ||
رضوان نجفی* | ||
مدرس مدعو | ||
تاریخ دریافت: 30 تیر 1404، تاریخ بازنگری: 25 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 26 مهر 1404 | ||
چکیده | ||
جنگهای تحمیلی و تعرضهای فعلی موجود در خاورمیانه و جهان، بیش از پیش نیاز به صلح و اخلاق پایدار در جامعه را ضروری میسازد. کانت با ایجاد انقلاب کپرنیکی، زاویه دید در اخلاق و عقل عملی را کاملا تغییردارد. او با اعتقاد داشتن به تدوین قانون و تساوی در جامعه ایجاد یک صلح پایدار را ممکن میداند. درواقع باتوجه به دیدگاه کپرنیکی او، دیگر نباید منتظر مبانی اخلاقی و صلح از آسمان باشیم، بلکه لازم است برای برقراری یک صلح پایدار در جهان با تاکید بر مبانی حقوق بشر و پلورالیسم اخلاقی و دینی به توافقی جهانی برسیم. هانس کونگ نیز با الهام از فلسفه اخلاق کانت و البته اتخاذ رویکردی نقادانه به آن، درصدد است که محورههانس کونگ نیز با الهام از فلسفه اخلاق کانت و البته اتخاذ رویکردی نقادانه به آن، درصدد است که محورهای اخلاقی مشترک میان ادیان را بیابد و از این طریق امکان مفاهمه و همزیستی مسالمتآمیز میان ادیان را فراهم آورد. ای اخلاقی مشترک میان ادیان را بیابد و از این طریق امکان مفاهمه و همزیستی مسالمتآمیز میان ادیان را فراهم آورد.امروزه بشر بیش از هر دوره دیگری به طرح این مبحث نیاز دارد زیرا جنگهایی که با دعوی اعتقادات دینی و یا زیادهخواهی در سراسر عالم به راه میافتد، ماحصل خوانش نادرست از مبانی اخلاقی، قانونی و در نهایت دینی است. هانس کونگ الهام گرفته از کانت، یکی از نظریهپردازان در زمینه صلح و اخلاق جهانی معاصر است. بدین منظور در بیان درواقع هدف اصلی کونگ از طرح نسبت اخلاق با دین، این است که به اصول عام و فراگیر اخلاق جهانی برسد تا از این طریق رابطه مسالمت آمیز میان پیروان ادیان ایجاد شود. کانت برای ضمانت برقراری صلح پایدار در رسالهی خویش شرایطی را. پیش بیان میکند. از بررسی این شرایط باید فراموش نکنیم که شرط اصلی کانت برای ایجاد صلح پایدار همان خصوصیاتی است که در انسانشناسی و فلسفهی حقوق مطرح کرده است. درواقع اگر کانت توانسته باشد اثبات کند که عقلانیت به تساوی بین انسانها تقسیم شده و این عقلانیت انسانها را به وضع قوانینی میان خودشان میکشاند، آن زمان است که میتوان به ایجاد صلح پایدار امیدوار شویم(امین، 1394: 35). اما به نظر نمیرسد که کانت در رسالهی صلح پایدار در مورد انسان چنین مفروضات خوشبینانهای داشته باشد. کانت بین حقیقت انسان و آنچه باید باشد تمایز قائل شده و همین امر او را به تفکیک بررسی انسان در طبیعت در نقد عقل محض و تبیین وجه فراطبیعی و ایده آل وی در نقد عقل عملی هدایت کرده است. درواقع نظریهی سیاسی کانت که در صلح پایدار تدوین شده دنبالهای از اخلاق و عقل عملی او است. به اعتقاد او اگر قرار است قانونی در سطح بینالمللی برقرار شود، این قانون باید اخلاقی باشد(نگارنده). در اینجا اخلاق فردی مورد نظر نیست، بلکه اخلاق حقوقی مد نظر است. برای نمونه میتوان پیشبینی کرد که صلح پایدار وقتی ایجاد میگردد که هر ملتی ملت دیگر را به رسمیت بشناسد و با آن طوری برخورد کند که انتظار دارد ملتهای دیگر با خود او رفتار کنند. این همان امر یا دستور مطلق کانتی در سطح سیاست جهانی است. اگر چنین اخلاقی حاکم نباشد، تهدید جنگ همواره باقی میماند. همانگونه که اخلاق فردی و قانون بینالمللی همچنین باعث میگردد که ملل مختلف بتوانند با آرامش در کنار هم زندگی کنند. اول در این مورد بیان داشته: «نزد کانت صلح در فضای بینالملل نیازمند به برقراری قانونی به منزلهی مبنایی برای حقوق دولتها» (Ibid). دولتها حق و حقوقی دارند و تکالیفی که به این حقوق وابسته است. به این صورت مجمعی از دولتها یا همان فدراسیون جهانی معادل اجتماع افراد است. و همانگونه که اخلاق فقط در مورد اشخاص آزاد قابل اطلاق است، صلح پایدار همچنین فقط در مورد دولتهای آزاد امکانپذیر است. به همین علت، کانت برای سیاست داخلی کشورها فقط حکومت جمهوری را پسندیده، چراکه در این حکومت آزادی افراد به آزادی دولت منتقل میگردد. این یکی از شروط اساسی صلح پایدار است. بنابراین اگر کشورها دموکراتیک نباشند، پیش فرض برقراری صلح پایدار جهانی حاصل نمیگردد. از سوی دیگر، صلح پایدار صرفاً در سایهی حاکمیت یک قانون فراگیر و پذیرفته شده امکانپذیر است، و مردمی که قانونی را پذیرفتهاند، یعنی حکومت جمهوری تشکیل دادهاند، تنها مردمیاند که میتوانند تشکیل دهندهی ملتی باشند که قانون جهانی را قبول دارد. برای اینکه بر جهان قانون حاکم باشد، باید در درون کشورها همچنین قانون حاکم باشد، و این به معنای حکومت جمهوری است. بنابراین مردمی در درون مرزهای خود پذیرفتهاند که همه در برابر قانون برابرند، میتوانند در عرصهی جهانی نیز بپذیرند که همهی کشورها در برابر قانون جهانی برابرند. درواقع، صلح پایدار بین کشورهایی برقرار میگردد که در درون آنها مردم پذیرفتهاند که با به رسمیت شناختن یکدیگر در صلح زندگی کنند. اگر یکی از این کشورها در درون ناپایداری و جنگ داخلی داشته باشد، نمیتوان انتظار صلح پایدار در جهان را داشت(Ibid). | ||
کلیدواژهها | ||
کانت؛ صلح پایدار؛ هانس کونگ؛ اخلاق؛ انقلاب کپرنیکی؛ پلورالیسم | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1 |