آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,576 |
| تعداد مقالات | 36,643 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,930,205 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,699,827 |
امکانسنجی انتقال حق وثیقهای به تبع انتقال حق مورد توثیق در فقه امامیه و حقوق ایران | ||
| فقه | ||
| دوره 32، شماره 123، آبان 1404، صفحه 62-84 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2025.70861.2882 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی سعیدی؛ مهدی میری؛ حسن اردمه* | ||
| گروه حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی-مشهد مقدس | ||
| تاریخ دریافت: 28 دی 1403، تاریخ بازنگری: 04 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 04 آبان 1404 | ||
| چکیده | ||
| از جمله مسائل مرتبط با وثیقه که مورد اختلاف میان فقها و حقوقدانان است، انتقال حق وثیقه به تبع انتقال حق مورد توثیق است. به تعبیر دیگر، آیا با انتقال دین از ذمه مدیون اصلی، تضمینات وثیقه نیز باقی است یا زایل میشود؟ در پاسخ به این پرسش میان فقها سه نگرش صحت، بطلان و تفصیل دیده میشود همچنانکه حقوقدانان نیز اختلاف نظر دارند. قانونگذار ایران در ماده 411 قانون تجارت، به انتقال وثیقه به تبع انتقال حق مورد توثیق اعتبار میبخشد در حالی که قانون مدنی صراحتی نسبت به پذیرش یا رد این مسئله ندارد. بررسیهای پژوهش حاضر که مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانهای و اسنادی، به گردآوری و تحلیل اطلاعات پرداخته نشان داد رویکرد صحت انتقال حق وثیقه، با مبانی فقهی و حقوقی، موافقت بیشتر دارد. این نگاه را میتوان با تکیه بر دلایلی مانند وجود دلایلی اصل صحت، استصحاب بقای حق توثیقی، حفظ ماهیت قرارداد، استقلال میان دین و وثیقه، عدم ردع شارع، سیره عقلا و سازگاری با هدف علم حقوق در حفظ نظم و امنیت حقوقی در جامعه تقویت نمود. همچنین با توجه به اینکه شرط استقرار دین در ذمه مدیون، ارتباط داشتن وثیقه با دین بهعنوان عقد پایه نیست؛ ازاینرو با انتقال دین به شخص ثالث، وثیقه زایل نمیشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| حق وثیقهای؛ انتقال حق؛ تضمینات وثیقه؛ انتقال دین؛ زوال وثیقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Feasibility Study of Transferring a Collateral Right Following the Transfer of the Secured Right in Imamiya Jurisprudence and Iranian Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Saeedi؛ Mahdi Miri؛ Hassan Ardemeh | ||
| Faculty of Jurisprudence and Law, Razavi Islamic Sciences University, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Among the issues related to collateral that are disputed among jurists and legal scholars is the transfer of a collateral right following the transfer of the secured right. In other words, when the debt of the principal debtor is transferred, do the collateral guarantees remain in effect or are they extinguished? In response to this question, three perspectives—validity, nullity, and a nuanced view—can be observed among jurists, and legal scholars also hold differing opinions. The Iranian legislator, in Article 411 of the Commercial Code, recognizes the transfer of collateral following the transfer of the secured right, whereas the Civil Code does not explicitly address the acceptance or rejection of this issue. The present study, based on a descriptive-analytical method and using library and documentary sources to collect and analyze information, found that the approach affirming the validity of transferring collateral rights is more consistent with jurisprudential and legal principles. This view can be supported by reasons such as the principle of presumptive validity, the principle of istishhab (presumption of the continuation) of the collateral right, the preservation of the nature of the contract, the independence between the debt and the collateral, the absence of legislative prohibition, the practice of rational actors, and compatibility with the objectives of law in maintaining legal order and security in society. Additionally, since the condition of the debt residing in the principal debtor does not make the collateral dependent on the debt as a foundational contract, the collateral is not extinguished upon the transfer of the debt to a third party. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Collateral right, transfer of right, collateral guarantees, debt transfer, extinguishment of collateral | ||
| مراجع | ||
|
اشتهاردی، علی پناه. (1417ق). مدارک العروه (ج28). تهران: دار اسوه للطباعه والنشر.
امامی، سیدحسن. (1368). حقوق مدنی (ج1). تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
امامی، سیدحسن. (1370). حقوق مدنی (ج2، چاپ ششم). تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
بجنوردی، سیدحسن. (1419ق). القواعد الفقهیه (ج6). قم: نشر الهادی.
پیری، جواد؛ سیفی زیناب، غلامعلی؛ کاوسی، فائزه. (1401). تأثیــر عقــود وثیقــهای ناقــل ذمــه بــر تضامیــن دیــن، فصلنامه تعالی حقوق، سال سیزدهم، شماره 1، صص 153-173.
تبریزی، جواد. (1426ق). منهاج الصالحین (ج2). قم: مجمع الامام المهدی.
توکلی کرمانی، سعید. (1376). «اثر عقد ضمان تبدیل تعهد است یا انتقال دین؟»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 37 (1063). صص83-110.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1352). عقد ضمان . تهران. شرکت سهامی کتابهای جیبی با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1337). دایرة المعارف حقوق مدنی و تجارت. تهران: چاپخانه مشعل آزادی.
حکیم، سیدمحسن طباطبایی. (1416ق). مستمسک العروه الوثقی (ج13). قم: موسسه دار التفسیر.
حلی (علامه)، حسن بن یوسف. (1413ق). مختلف الشیعه (ج5، چاپ دوم). قم: موسسه النشر الاسلامی.
خویی، سیدابوالقاسم موسوی. (1409ق). مبانی العروه الوثقی (ج2). قم: منشورات مدرسه دارالعلم- لطفی.
ساعی، محمدهادی. (1386). «وضعیت تضمینات پس از انتقال طلب یا انتقال دین»، پژوهش نامه حقوق اسلامی، 8(26)، صص 151-186.
سبزواری، سیدعبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الخرام (ج20، چاپ چهارم). قم: موسسه المنار.
شهید ثانی، زین الدین بن علی. (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام (ج4). قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
شهیدی، مهدی. (1381). سقوط تعهدات (چاپ دوم). تهران: انتشارات مجد.
صفایی، سیدحسن. (1389). قواعد عمومی قراردادها (ج2، چاپ دهم). تهران: نشر میزان.
طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم. (1428ق). العروة الوثقی مع التعلیقات (ج2). قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب×.
عاملی، سیدجواد بن محمد حسینی. (1419ق). مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه (ج16). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
فیاض کابلی، محمد اسحاق. (بیتا). منهاج الصالحین (ج2). بی جا: بینا.
داودآبادی فراهانی، محمدابراهیم؛ قنواتی، جلیل؛ قیوم زاده، محمود. (1402). «واکاوی ادله انتقال وثیقه از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران»، دوفصلنامه فقه مقارن، 11(21)، صص 111-135. کاتوزیان، ناصر. (1364). حقوق مدنی عقود اذنی- وثیقههای دین (ج4). تهران: انتشارات بهنشر.
کاتوزیان، ناصر. (1374). نظریه عمومی تعهدات (چاپ اول). تهران: موسسه نشر یلدا.
کاشف الغطاء، احمد بن علی نجفی. (1423ق). سفینة النجاة و مشکاة الهدی و مصباح السعادت (ج3). نجف: موسسه کاشف الغطاء.
میرزای قمی (گیلانی)، ابوالقاسم بن محمدحسن. (1413ق). جامع الشتات فی اجوبه السوالات (ج3). تهران: موسسه کیهان.
. (1396). «نظریه وثیقه عینی در فقه امامیه و حقوق ایران» (رساله دکتری). تهران: دانشگاه تهران.
مظفر، محمدرضا. (1412ق). اصول الفقه (ج1، چاپ چهارم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (ج26، چاپ هفتم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
یزدى، سیدمحمدکاظم طباطبایى(1409ق). العروة الوثقى فیما تعم به البلوى (ج2، چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 119 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 74 |
||