آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,576 |
| تعداد مقالات | 36,643 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,930,382 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,699,887 |
تحلیل نقش سیاستگذاری فرهنگی در حکمرانی زمینهساز ظهور | ||
| جامعه مهدوی | ||
| دوره 6، شماره 1 (پیاپی 11)، شهریور 1404، صفحه 130-165 اصل مقاله (1.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jm.2025.72887.1125 | ||
| نویسنده | ||
| محمود ملکی راد* | ||
| استادیار، گروه مهدویت پژوهی، پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 شهریور 1404، تاریخ بازنگری: 21 مهر 1404، تاریخ پذیرش: 05 آذر 1404 | ||
| چکیده | ||
| آموزۀ مهدویت در بعد اجتماعی، افقی روشن برای تاریخ بشر ترسیم میکند که تحقق آن، مشروط به ایجاد آمادگیهای فردی و اجتماعی است. «حکمرانی زمینهساز» الگویی از زمامداری است که رسالت اصلی خود را بسترسازی برای تحقق این آرمان جهانی تعریف میکند، مستلزم ابزارهای کارآمد تحول است. در این میان، سیاستگذاری فرهنگی به دلیل تأثیرگذاری عمیق بر لایههای زیرین هویت، باور و رفتار جامعه، راهبردیترین ابزار این نوع حکمرانی شناخته میشود. پژوهش حاضر با هدف تبیین این رابطه و پاسخ به این پرسش اساسی انجام شده است که یک سیاستگذاری فرهنگی کارآمد، چگونه و با تمرکز بر کدام مؤلفهها میتواند به شکلگیری و تثبیت ارکان حکمرانی زمینهساز ظهور منجر شود. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و ماهیت توصیفی - تحلیلی سامان یافته است. دادههای مورد نیاز از طریق تحلیل محتوای نظاممند متون بنیادین اسلامی (قرآن و روایات)، بهویژه ادبیات مرتبط با ویژگیهای یاران و جامعۀ عصر ظهور، و همچنین اسناد حوزۀ سیاستگذاری فرهنگی استخراج شده است. تحلیل دادهها نشان میدهد که سیاستگذاری فرهنگی میتواند از طریق شش کارکرد محوری، بهصورت مستقیم در تحقق حکمرانی زمینهساز نقشآفرینی کند: ۱) هویتسازی ایمانی: طراحی سیاستهایی برای تعمیق هویت توحیدی و مقابله با بحران معنا. ۲) ارتقای سرمایۀ عقلانی: تدوین برنامههایی برای ترویج خردورزی. ۳) نهادینهسازی عدالت: بهکارگیری ابزارهای فرهنگی جهت تبدیل عدالت به یک ارزش محوری و مطالبۀ عمومی. ۴) تزکیه و تعالی اخلاقی: سیاستگذاری برای ترویج فضایل اخلاقی و مسئولیتپذیری اجتماعی. ۵) فرهنگسازی حقوقی: تبیین و ترویج فرهنگ احترام به حقوق انسانی و الهی در همۀ سطوح جامعه. ۶) جهتدهی به توسعه: ارائۀ الگویی از پیشرفت که در آن، توسعۀ مادی در خدمت تعالی معنوی و رشد همهجانبۀ انسان قرار گیرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که میان کیفیت سیاستگذاری فرهنگیِ یک نظام و میزان موفقیت آن در ایفای نقش «زمینهسازی برای ظهور»، همبستگی معناداری وجود دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سیاستگذاری فرهنگی؛ حکمرانی زمینهساز؛ مهدویت؛ فرهنگ انتظار؛ مهندسی فرهنگی؛ آمادگی برای ظهور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Role of Cultural Policy-Making in Preparatory Governance for the Reappearance | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmoud Maleki Rad | ||
| Assistant Professor, Department of Mahdism Studies, Research Center for Mahdism and Futures Studies, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The doctrine of Mahdism, in its social dimension, outlines a bright horizon for human history whose realization depends on establishing individual and social readiness. “Preparatory governance,” as a model of leadership whose primary mission is to pave the way for achieving this universal ideal, requires effective instruments of transformation. Among these, cultural policy-making—due to its profound influence on the underlying layers of identity, belief, and behavior in society—is regarded as the most strategic tool of this form of governance. The present study aims to explain this relationship and address the essential question of how an effective cultural policy-making, and through which specific components, can contribute to the formation and consolidation of the foundations of preparatory governance for the Reappearance (of Imam Mahdi). This research has been conducted using a qualitative approach and a descriptive–analytical method. The required data were extracted through systematic content analysis of foundational Islamic texts (the Qur’an and narratives), particularly literature related to the characteristics of the companions and the society of the era of the Reappearance, as well as documents in the domain of cultural policy-making. The analysis demonstrates that cultural policy-making can directly contribute to the realization of preparatory governance through six key functions: 1. Faith-based identity-building: Designing policies that deepen monotheistic identity and address the crisis of meaning. 2. Enhancement of intellectual capital: Developing programs to promote rationality and sound reasoning. 3. Institutionalizing justice: Using cultural tools to transform justice into a core value and a public demand. 4. Moral purification and elevation: Policy-making to promote moral virtues and social responsibility. 5. Legal culture formation: Explaining and promoting a culture of respect for human and divine rights at all levels of society. 6. Guiding development: Presenting a model of progress in which material development serves spiritual elevation and holistic human growth. The findings of this study reveal a meaningful correlation between the quality of a system’s cultural policy-making and its success in fulfilling its role as a “preparator for the Reappearance.” | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Cultural policy-making, readiness for the Reappearance. Cultural policy-making, preparatory governance, Mahdism, culture of the waiting for Imam Mahdi, cultural engineering, readiness for the Reappearance | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1375) .الاشارات و التنبیهات (مع شرح نصیرالدین طوسی و شرح الشرح قطبالدین رازی) (ج2). قم: نشر البلاغة.
ابنشعبه حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول|. قم: جامعه مدرسین.
ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1408ق). لسان العرب (ج14). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اجلالی، پرویز. (1379). سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی در ایران. تهران: نشر آن.
احمدی، حمید. (1383). بنیادهای هویت ملی ایرانی: چارچوبی نظری. تهران: مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
افلاطون. (1389). جمهوری (مترجم: فؤاد روحانی). تهران: علمی و فرهنگی.
پاتنام، روبرت. (1392). دموکراسی و سنتهای مدنی (مترجم: محمدتقی دلفروز). تهران: نشر جامعهشناسان.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1410ق). غررالحکم و درر الکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
جنکینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی (مترجم: تورج یاراحمدی). تهران: انتشارات شیرازه.
جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۹۱). مراحل اخلاق در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء.
حاجحسینی، حسن. (1381). بحران هویت و انحرافات اجتماعی. مطالعات راهبردی زنان، (17)، صص34-49.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1414ق). هدایه الامه الی احکام الائمه. مشهد: آستان قدس رضوی.
خویی، میرزا حبیبالله. (1400ق). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خویی) (ج19، چاپ چهارم). تهران: مکتبه الاسلامیه.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق - بیروت: دارالقلم - الدارالشامیة.
رالز، جان. (1400). نظریهای در باب عدالت (مترجم: مرتضی نوری). تهران: نشر چشمه.
صالحی امیری، سید رضا؛ عظیمی، امیر. (1396). مبانی سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی (چاپ دوم). تهران: انتشارات ققنوس.
صالحی، سید عباس؛ پورعزت، علیاصغر. (1386). مبانی نظری و مفهومی حکمرانی خوب. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
طائی، علی. (1396). بحران هویت قومی در ایران (چاپ سوم). تهران: شادگان.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1383). المیزان فی تفسیر القرآن (ج10). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج5، چاپ سوم). تهران: ناصر خسرو. طوسی، محمد بن الحسن. (1414ق). الأمالی. قم: دارالثقافه.
کاتوزیان، محمدعلی (همایون). (1397). ایران، جامعۀ کوتاهمدت و سه مقالۀ دیگر (مترجم: عبدالله کوثری، چاپ یازدهم). تهران: نشر نی.
کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (مترجم: حسن چاوشیان). تهران: طرح نو.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج1) تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالأنوار (ج95، چاپ دوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1390). فلسفۀ اخلاق (محقق و نگارش: احمدحسین شریفی). تهران: بینالملل.
مطهری، مرتضی. (۱۳۹۰). انسان و ایمان. تهران: انتشارات صدرا.
ملاصدرا. (1401). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة (ج3، چاپ سوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ملکی راد، محمود. (1397). کارکردهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
میرموسوی، سید علی. (1392). اسلام، سنت و دولت مدرن (چاپ سوم). تهران: نشر نی.
میلر، توبی؛ یودیس، جورج. (1389). سیاست فرهنگی (مترجم: مرتضی قلیچ و نعمتالله فاضلی). تهران: دانشگاه امام صادق×.
نراقی، ملااحمد. (1394). جامع السعادات (مترجم: سید جلالالدین مجتبوی). تهران: انتشارات حکمت.
واعظی، احمد. (1403). سخنرانی به مناسبت افتتاحیۀ مدرسۀ حکمرانی زمینهساز [سخنرانی]. مدرسۀ اول، ایران.
الوانی، حسن؛ داناییفرد، سید مهدی. (1388). تئوری نظم در بینظمی و مدیریت (چاپ هشتم). تهران: اشراقی.
الوانی، سید مهدی؛ شریفزاده، فتاح. (1392). فرایند خطمشیگذاری عمومی (چاپ نهم). تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
وبر، ماکس. (1392). اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری (مترجمان: عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی، چاپ پنجم). تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 33 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32 |
||