آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,860,047 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,185,011 |
معانی عدالت در اخلاق اسلامی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 5، دوره 18، شماره 69، فروردین 1392، صفحه 102-126 اصل مقاله (324.74 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| حسین اترک | ||
| استادیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان | ||
| تاریخ دریافت: 16 آبان 1394، تاریخ پذیرش: 16 آبان 1394 | ||
| چکیده | ||
| یکی از مفاهیم کلیدی که در حوزه‌های مختلف علوم انسانی از جمله علم اجتماع، سیاست و اخلاق مطرح می‌شود، «عدالت» است. از این اصطلاح، تعاریف و معانی مختلفی وجود دارد. هدف این پژوهش، بررسی معانی عدالت در اخلاق اسلامی است. برخی از حکمای اسلامی به تبع افلاطون، با ارائه تعریفی نفسانی و روان‌شناختی از عدالت، آن را به سازگاری و تسالم قوای نفس تعریف کرده‌اند. عدالت بر اساس این تعریف، فضیلت جامع نفس است که از حصول فضایل سه‌گانه نفس، یعنی حکمت، شجاعت و عفت پدید می‌آید. برخی دیگر به تبع ارسطو، عدالت را فضیلت حد وسط بین ظلم و انظلام تعریف کرده‌اند که به توزیع عادلانه اموال و امکانات بین دیگران مربوط است. برخی نیز عدالت را به فضیلت عقل عملی که از اعتدال آن اعتدال جمیع قوا حاصل می‌شود تعریف کرده‌اند. در نهایت، به نظر می‌رسد تعریف کامل و جامع عدالت، قرار دادن هر چیز در جای مناسب خودش است و تعاریف دیگر عدالت اعم از تعریف روان‌شناختی، اجتماعی، سیاسی و ... همه در نهایت به این تعریف جامع بازگشت می‌کنند. در این مقاله به مباحث دیگری حول مفهوم عدالت مانند تعیین رذیلت مقابل عدالت، اندراج انواعی خاص از فضایل تحت عدالت و بساطت و ترکب معنای آن در اخلاق اسلامی نیز پرداخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدالت؛ اعتدال قوا؛ عدالت فردی؛ عدالت توزیعی؛ عدالت سیاسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Notions of Justice in Islamic Ethics | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Atrak | ||
| چکیده [English] | ||
| A key concept of various humanities such as social sciences, politics and ethics is ‘justice’. There are difference notions and definitions for this term. In this paper, I shall investigate the notions of justice in Islamic ethics. Following Plato, some Islamic philosophers developed a psychological notion of justice in terms of harmony among faculties of the soul. On this notion, justice is a general, comprehensive virtue of the soul that results from three virtues of the soul—wisdom, courage and moderation. Some others followed Aristotle and defined justice as average or intermediary between doing injustice and tolerating injustice: a just distribution of properties and facilities between others. Some others define justice as a virtue of practical reason whose moderateness leads to the moderateness of all faculties. Finally, it seems that a comprehensive definition of justice is in terms of giving everything its appropriate position. It is to this definition that all other definitions such as the psychological, social and political ones refer. Also in this paper I have dealt with other issues regarding justice such as the determination of vice in contrast with justice, types of virtues that are included in justice, and the simplicity or complexity of this notion in Islamic ethics. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Justice, Moderation of Faculties, Individual Justice, Distributive Justice, political justice | ||
| مراجع | ||
|
1. نهج البلاغه، فیض الاسلام. 2. ابن‌حزم، ابومحمدعلی‌بن‌احمد (1961)، رسالةفی مداواة النفوس و تهذیب الاخلاق والزهد فی الرذائل، در مجموعة الروائع الانسانیة، بیروت: الجنة الدولیة لترجمة الروائع. 3. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1998الف)، رسالة فی البرّ والاثم در المذهب التربوی عند ابن سینا من خلال فلسفته العملیة، عبدالامیر ز. شمس الدین، الشرکة العالمیة للکتاب. 4. ــــــــــ (1998ب)، رسالة فی علم الأخلاق، در المذهب التربوی عند ابن سینا من خلال فلسفته العملیة، عبدالامیر ز. شمس الدین، الشرکة العالمیة للکتاب. 5. ارسطو (1378)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی، انتشارات طرح نو، چاپ اول. 6. افلاطون (1367)، جمهوری، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات خوارزمی، چاپ دوم. 7. ایجی، عضد الدین (بی‌تا)، رساله تهذیب اخلاق، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی. 8. صانعی دره بیدی، منوچهر (1377)، فلسفه اخلاق و مبانی رفتار، انتشارات سروش، چاپ اول. 9. دشتکی، غیاث الدین منصور (1386)، اخلاق منصوری، تصحیح: علی محمد پشت‌دار، تهران: انتشارات امیر کبیر. 10. دوانی، جلال الدین (بی‌تا)، لوامع الاشراق فی مکارم الاخلاق، نسخه خطی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی. 11. راغب اصفهانی(1428 ق)، الذریعة الی مکارم الشریعة، انتشارات دارالسلام، چاپ اول. 12. طوسی، خواجه نصیر الدین (1413ق)، اخلاق ناصری، انتشارات علمیه اسلامیه. 13. غزالی، محمد (2004 م)، احیاء علوم الدین، بیروت: دار و مکتبة الهلال، چاپ اول. 14. ــــــــــ (1989)، میزان العمل، بیروت: دارالکتب العلمیه. 15. فارابی، ابونصر (1971)، فصول متنزعه، تحقیق فوزی متری نجار، بیروت: دارالمشرق. 16. فانی کشمیری، محسن (1361)، اخلاق عالم آرا، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. 17. قزوینی، محمد حسن (بی‌تا)، کشف الغطاء، قم: انتشارات جامعه مدرسین. 18. کندی، یعقوب بن اسحاق (1369ق)، «فی حدود الاشیاء و رسومها»، در الرسائل الکندی الفلسفیة، تحقیق: محمد عبد الهادی ابو ریدة، دارالفکر العربی. 19. لاهیجی، عبدالرزاق (1383)، گوهر مراد، تصحیح و تحقیق: مؤسسه تحقیقاتی امام صادق7، نشر سایه. 20. مسکویه، ابوعلی احمدبن محمدبن یعقوب (1384)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الأعراق، قم: انتشارات زاهدی. 21. ملاصدرا، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1383)، شرح اصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 22. نراقی، محمد‌مهدی (1424ق)، جامع السعادات، انتشارات اسماعیلیان، چاپ دوم. 23. یحیی‌بن عدی (1371)، تهذیب الأخلاق، ترجمه محمد دامادی، تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,246 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,051 |
||