آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,996,020 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,302 |
صدق اعانه و معاونت بر ترک فعل با تأکید بر جنبه گناه و کیفر | ||
| فقه | ||
| دوره 30، شماره 114، تیر 1402، صفحه 153-177 اصل مقاله (640.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.66143.2627 | ||
| نویسنده | ||
| علیرضا فرحناک* | ||
| استادیار پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 15 اسفند 1401، تاریخ بازنگری: 28 خرداد 1402، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| یکی از کارهای حرام و مجرمانه، اعانه بر اثم و معاونت در جرم است که خود از قواعد فقهی و حقوقی به شمار می‌رود. آنچه در دو دانش فقه و حقوق آمده و در آن‌دو به‌صراحت بیان شده است، اختصاص تطبیق اعانه بر اثم و معاونت در جرم بر فعل مثبت است؛ اما با بررسی موارد در همین دو دانش، در می‌یابیم هر دو درعمل صدق اعانه بر فعل منفی (ترک فعل) را پذیرفته‌اند؛ به‌ویژه در دانش حقوق که معاونت در جرم را نه‌تنها در مواد قانونی مختلف به عنوان جرم مستقل پذیرفته، بلکه در بحث معاونت در جرم می‌توان آن را جزو برخی مصادیق معاونت جرم دانست؛ چنان‌که در دانش فقه نیز به‌صراحت با استدلال به همین قاعده عملاً اعانه بر ترک فعل تطبیق شده است. افزون بر این بررسی ماهیت اعانه و معاونت نشان می‌دهد که این دو صلاحیت این شمول را دارا هستند و از‌این‌رو در عرف و برخی روایت‌ها با همین سعۀ معنایی به کار رفته‌اند؛ از‌این‌رو می‌توان ادعا کرد که اعانه حتی به اعتراف عملی مخالفان، به مقدمات وجودی صرف اختصاص ندارد و می‌تواند مقدمات عدمی را نیز شامل شود؛ همچنان که اصل گناه و جرم نیز از این شمول برخوردارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترک فعل؛ فعل مثبت؛ صدق اعانه؛ معاونت در جرم؛ اعانه بر اثم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Validity of Assistance and Support for Abandoning Act with Emphasis on its Sinful and Punitive Aspects | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Farahnak | ||
| Assistant Professor, Faculty of Jurisprudence and Law, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the prohibited and criminal acts is aiding and abetting in a crime, which is considered under the rules of jurisprudence and law. What has been explicitly stated in both jurisprudence and law is the allocation of aiding and abetting to positive acts, but by examining cases in both fields, it is found that both have accepted the truth of aid in relation to negative acts (abstaining from an action); especially in the field of law, where aiding and abetting in a crime is not only accepted as an independent offense in various legal provisions, but it can also be considered as one of the cases of aiding and abetting in a crime. Just as in jurisprudence, it has been explicitly stated that aid is attributed to abstaining from an action. In addition, examining the nature of aid and abetting shows that these two abilities have this generality, and therefore, they have been used with the same semantic scope in customs and some narratives. Therefore, it can be claimed that aid and abetting, even according to the practical confession of opponents, do not apply solely to existential prerequisites and can also include negative prerequisites; just as the principle of sin and crime is also included in this generality. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Abstaining from an action, positive act, truth of aid, aiding and abetting in a crime, aiding and abetting in sin | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. ابن‌منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (محقق و مصحح: احمد فارس صاحب الجوائب، ج13، چاپ سوم). بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع- دار صادر. 2. امامى خوانسارى، محمد. (بی‌تا). الحاشیة الثانیة على المکاسب (چاپ اول). بی‌جا: بی‌نا. 3. انصارى دزفولى، مرتضى بن محمد‌امین. (1415ق). المکاسب المحرمة والبیع والخیارات (محقق و مصحح: گروه پژوهش در کنگره، ج1، چاپ اول، ط- الحدیثة). قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى. 4. بجنوردى، سید‌حسن بن آقا‌بزرگ موسوى. (1419ق). القواعد الفقهیة (محقق و مصحح: مهدى مهریزى- محمد‌حسن درایتى، ج1، چاپ اول). قم: نشر الهادی. 5. تهرانی، آقامجتبی. (1389). تعاون (1) مطالعات اخلاقی (تدوین‌کننده: گروه معارف رزمندگان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی). بی‌جا: بی‌نا. 6. جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر. (1372). ترمینولوژی حقوق (چاپ ششم). تهران: کتابخانه گنج دانش. 7. حکیم، سید‌محسن طباطبایى. (1416ق). مستمسک العروة الوثقى (ج4، چاپ اول). قم: مؤسسة دار التفسیر. افست از نسخه چاپخانه آداب در نجف اشرف، 1388ق. 8. حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1414ق). تذکرة الفقهاء (محقق و مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، ج17، چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 9. حلّى، نجم الدین جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام (محقق و مصحح: عبد‌الحسین محمد‌على بقال، ج4، چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 10. حلّى، نجم الدین جعفر بن زهدرى. (1428ق). إیضاح ترددات الشرائع (محقق و مصحح: سید‌مهدى رجایى، ج1، چاپ دوم). قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى(ره). 11. خمینى، سید‌روح اللّٰه موسوى. (1415ق). المکاسب المحرمة (محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه، ج1، چاپ اول). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره). 12. دانشنامهٔ مجازی مکتب اهل‌بیت(علیهم السلام). وابسته به مجمع جهانی اهل‌بیت(علیهم السلام). برگرفته از سایت: ویکی شیعه. 13. زبیدى حسینی حنفی، سید‌محمد‌مرتضى. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس (محقق و مصحح: على شیرى، ج7، چاپ اول). بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. 14. سبزواری، سید‌عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام (مصحح: مؤسسة المنار، چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار. 15. سرخسی، شمس‌الدین. (1406ق). المبسوط (محقق: جمع من الأفاضل، ج24). بیروت: دارالمعرفة. 16. شکری، رضا؛ سیروس، قادر. (1386). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دیباچه: دکتر جعفر کوشا). تهران: مهاجر. 17. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1406ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (چاپ دوم). قم: دار الشریف الرضی للنشر، افست از نسخه مکتبة حیدریة، نجف اشرف، 1395ق. 18. صدوق، محمّد بن على بن بابویه. (1386ق). علل الشرائع (ج2، چاپ اول). قم: کتاب‌فروشى داورى، افست از نسخه مکتبة الحیدریة، نجف اشرف. 19. صیمرى، مفلح بن حسن (حسین). (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام (محقق/ مصحح: جعفر کوثرانى عاملى، ج4، چاپ اول). بیروت و قم: دار‌الهادی. 20. طریحى، فخر‌الدین. (1416ق). مجمع البحرین (محقق/ مصحح: سید احمد حسینى، ج3، چاپ سوم). تهران: کتاب‌فروشى مرتضوى. 21. طوسى، ابو‌جعفر محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (محقق/ مصحح: سید‌محمد‌تقى کشفى ج6، چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. 22. عاملى، زین‌الدین بن على (شهید ثانى). (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام (محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامى، ج14، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 23. عاملى، زین‌الدین بن على (شهیدثانى). (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: سیدمحمد کلانتر (ج10، چاپ اول). قم: کتاب‌فروشى داورى. افست از چاپ دوم نسخه "جامعة النجف الدینیة." 24. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (محقق/ مصحح: دکتر مهدى مخزومى و دکتر ابراهیم سامرائى، ج2، چاپ دوم). قم: نشر هجرت. 25. فیروز‌آبادى، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط (ج4، چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیة. 26. فیض کاشانى، محمد‌محسن ابن شاه مرتضى. (1429ق). معتصم الشیعة فی أحکام الشریعة (محقق/ مصحح: مسیح توحیدى، ج1، چاپ اول). تهران: مدرسه عالى شهید مطهرى. 27. لارى، سید‌عبد‌الحسین. (1418ق). التعلیقة على المکاسب (محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامى، ج1، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة 28. مازندرانى، محمد‌صالح بن احمد بن شمس سروى. (1382ق). شرح الکافی (محقق/ مصحح: ابو الحسن شعرانى، ج8، چاپ اول). تهران: المکتبة الإسلامیة. 29. محسنی، مرتضی. (1376). دورۀ حقوق جزای عمومی مسئولیت کیفری (ج3، چاپ اول). تهران: کتابخانه گنج دانش. 30. محقق حلی، جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام (محقق/ مصحح: عبد‌الحسین محمد‌على بقال، ج4، چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 31. محقق داماد، سیدمحمد. (1416ق). کتاب الصلاة (مقرر: محمد مؤمن و عبد‌الله جوادى طبرى آملى، ج2، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 32. محقق داماد، سید‌مصطفى. (1406ق). قواعد فقه (ج4، چاپ دوازدهم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامى. 33. مرادی، حسن. (1373). شرکت و معاونت در جرم (چاپ اول). بی‌جا: میزان. 34. مراغى، سید‌میر عبد‌الفتاح بن على حسینى. (1417ق). العناوین الفقهیة (ج1، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 35. مصطفوى، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج8، چاپ اول). تهران: مرکز الکتاب للترجمة والنشر. 36. مکارم شیرازی، ناصر. (1426ق). أنوار الفقاهة- کتاب التجارة. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(علیه السلام). 37. مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). استفتاءات جدید (محقق/ مصحح: ابو‌القاسم علیان‌نژادى، ج3، چاپ دوم). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام). 38. نائینى، میرزا محمد‌حسین غروى. (1413ق). المکاسب والبیع (مقرّر: میرزا محمد‌تقى آملی، ج1، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 39. نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى. (1417ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام (چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 232 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 398 |
||