سلمان زاده, جواد. (1403). بینش توحیدی و کارکردهای آن در تفسیر با تکیه بر آرای تفسیری آیت‌الله علوی سبزواری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(3), 69-101. doi: 10.22081/jqss.2024.65652.1248
جواد سلمان زاده. "بینش توحیدی و کارکردهای آن در تفسیر با تکیه بر آرای تفسیری آیت‌الله علوی سبزواری". اسلام و مطالعات اجتماعی, 5, 3, 1403, 69-101. doi: 10.22081/jqss.2024.65652.1248
سلمان زاده, جواد. (1403). 'بینش توحیدی و کارکردهای آن در تفسیر با تکیه بر آرای تفسیری آیت‌الله علوی سبزواری', اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(3), pp. 69-101. doi: 10.22081/jqss.2024.65652.1248
سلمان زاده, جواد. بینش توحیدی و کارکردهای آن در تفسیر با تکیه بر آرای تفسیری آیت‌الله علوی سبزواری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 5(3): 69-101. doi: 10.22081/jqss.2024.65652.1248
استادیار ، علوم قرآن و حدیث، حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
تاریخ دریافت: 06 بهمن 1401،
تاریخ بازنگری: 09 آبان 1402،
تاریخ پذیرش: 26 دی 1402
چکیده
بینش توحیدی در جایگاه بنیادیترین مفهوم نظری، آثار سازندهای در ساحات گوناگون زندگی دارد و نبود آن، باعث پیامدهای زیانباری خواهد شد. نظر به اهمیت و جایگاه والای این مفهوم، پژوهش حاضر درصدد است با معرفی این بینش به‌عنوان مفهومی بنیادی و بسیار اثرگذار، آثار آن را در ساحت تفسیر پیگیری کند. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی، یادداشت‌هایی را از برگه‌‌های تفسیری آیت‌الله علوی سبزواری گردآوری کرده و با توصیف و تحلیل آنها بدین نتیجه رسیده است که بینش توحیدی آثاری زیاد و مهم در ساحت تفسیر بر جای می‌گذارد و ذهن مفسر را به‌سوی مهم‌ترین مفاهیم چون «خدامحوری»، «ربوبیت توحیدی»، «اولویت‌مندی دین»، «ولایت‌مداری»، «اخلاص»، «آخرت‌مداری»، «معنویت‌مداری»، «ایمان‌مداری»، «حق‌مداری»، «تقدس الفاظ قرآن» و ... گرا می‌دهد.
Monotheistic Insight and Its Functions in Interpretation of the Qur'an, with an Emphasis on the Interpretive
Views of Ayatollah Alavi Sabzevari
نویسندگان [English]
javad salmanzadeh
Assistant Professor, Quran and Hadith Sciences, Hakim Sabzevari, Sabzevar, Iran
چکیده [English]
The monotheistic insight, as the most fundamental theoretical concept, has constructive effects in various aspects of life, and its absence will lead to detrimental consequences. Considering the importance and high status of this concept, the present research tries to deal with its effects in the field of interpretation by introducing this insight as a fundamental and very effective concept. This research, using library and documentary methods, has gathered notes from the interpretive works of Ayatollah Alavi Sabzevari. Through description and analysis of these notes, it has concluded that the monotheistic perspective leaves significant and influential impacts on the field of interpretation. It directs the interpreter's mind towards the most important concepts such as 'divine servitude,' 'monotheistic lordship,' 'priority of religion,' 'guardianship,' 'sincerity,' 'orientation towards the Hereafter,' 'spirituality,' 'faithfulness,' 'justice,' 'sanctity of Quranic words,' and so forth."
کلیدواژه‌ها [English]
Monotheism, Monotheistic belief, Fundamental concepts, Divine servitude, Religiosity
مراجع
* قرآن کریم.
** نهج البلاغه.
ابن شهر آشوب، محمد. (1376). مناقب آل أبی طالب (ج3، محقق: گروهی از اساتید نجف). نجف: مطبعة الحیدریة.
ایزدی، مصطفی. (1370). دیدگاه توحیدی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
برقی، احمد. (1370). المحاسن (محقق: سید جلال الدین الحسینی، ج1). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
بهشتی، احمد. (1375). ربوبیت و عبودیت. درس‌هایی از مکتب اسلام، 36(5)، صص 39-45.
پوررستمی، حامد. (1391). بررسی وحیانی‌بودن الفاظ قران کریم با تأکید بر خطبه 186 نهج‌البلاغه. پژوهش‌های نهج‌البلاغه، ش33، صص 85-100.
حجازی، قدسیه. (1359). بنیاد توحید. بی‌جا: مرکز تحقیقات و انتشارات حقوقی قدسی.
حیدری، اعظم. (1395). نقش بینش توحیدی در کسب فضایل اخلاقی بر اساس آیات قرآن کریم (راهنما: سکینه آخوند). قم: دانشگاه علوم و معارف قرآن.
خادمی، ماجدی؛ عین‌الله، قدسیه. (1393). چیستی ایمان از دیدگاه ملاصدرا. فلسفه دین، 11(23)، صص 289-324.
داودی جونقانی، نگین. (1398). کارکرد اندیشه توحیدی در مسئولیت پذیری در سیره و سخن علوی (اساتید راهنما: حمیدرضا سروریان و علی‌رضا رستمی هرانی). قم: دانشگاه حضرت معصومه÷.
ربیعی، یدالله؛ نگارش، حمید. (1395). رابطه ربوبیت توحیدی و عنایت الهی در نظام اندیشه قرآنی. تحقیقات کلامی، ش15، صص 45-60.
سعیدی، محمدمسعود. (1399). چیستی معنویت به مثابه موضوعی برای پژوهش‌های تطبیقی در قرآن. پژوهشهایعقلی نوین، ش10، صص 147-170.
شریفی‌نیا، محمدحسین. (1391). الگوهای روان درمایی یکپارچه با معرفی درمان یکپارچه توحیدی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
شوکت پورلطفی، شهلا؛ شمسیان، محمد. (1400). رابطه شیوه‌های فرزندپروری و دین‌مداری با تاب‌آوری دانش‌آموزان. روانشناسی و علوم رفتاری ایران، ش27، صص 51-62.
صادقی، نبی. (1359). ابعاد جهان بینی توحیدی قرآن. قم: دارالفکر.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (بی‌تا). التوحید (محقق: سید‌هاشم حسینی طهرانی). قم: نشر اسلامی.
صدیقی، حسین. (1392). کارکردهای باور توحید عبادی در زندگی از دیدگاه آیات و روایات. فصلنامه علمی تخصصی محفل، ش11، صص 1-7.
طوبایی، محمدتقی. (1385). مروری بر جایگاه آخرت‌گرایی در مدیریت اسلامی و تأثیر آن در حوزه وظیفه برنامه‌ریزی. پژوهشنامه حقوق اسلامی، ش23، صص 17-40.
کلانترزاده، فریبا. (1397). بررسی جلوه‌های توحید در قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی. آفاق علوم انسانی، 2(16)، صص 21-34.
کوچک‌زاده، مریم. (1399). مفهوم آخرت‌گرایی، چگونگی تحقق آن در فرد و چگونگی ترویج آن در جامعه. همایش ملی قرآن و روانشناسی، دوره 1، صص 670-685.
محسنی، محمدسالم. (1400). چیستی حق بر مبنای نظریه اعتباریات علامه طباطبایی. پرتو خرد، ش21، صص 5-22.
محمدی، پهلوان؛ فقهی‌زاده، روح‌الله و منصور، عبدالهادی. (1393). مؤلفه‌های خدامحوری و آثار آن در زندگی از دیدگاه قرآن و روایات. اسلام و مطالعات اجتماعی، ش6، صص 2-22.
محمود، مصطفی. (1359). جهان‌بینی توحیدی: سفری از شک به ایمان (مترجم: محمدمهدی فولادوند). تهران: شرکت نشر البرز، پیکان.
مشایخی‌راد، شهاب‌الدین. (1381). اصول تربیت از دیدگاه اسلام. روش‌شناسی علوم انسانی. ش32، صص 50-68.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1367). توحید. قم: شفق.
مطهری، مرتضی. (1377). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی توحیدی. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. (1384). مجموعه آثار استاد شهید مطهری (ج3). تهران: صدرا.
معرفت، محمدهادی. (1382). تاریخ قرآن. تهران: سمت.
مؤمنی، غلامرضا. (1391). جایگاه دین در تربیت خانواده. مکاتبه و اندیشه، ش45، صص 73-64.
میرباقری، سیدمحسن. (1394). خدامحوری یا انسان محوری؟ رشد آموزش قرآن، ش48، صص 4-9.
نورمحمدی، غلامرضا. (1398). نقش بینش توحیدی در سلامت انسان. قرآن و طب، ش7، صص 2-7.
