آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,995,087 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,706,724 |
حسن و قبح از دیدگاه علامه سید محمدحسین طباطبایی | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت | ||
| دوره 15، فروردین 1402 مسلسل 55، خرداد 1402، صفحه 48-69 اصل مقاله (404.26 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/pwq.2023.76032 | ||
| نویسنده | ||
| حسین ایجاد* | ||
| دکترای فقه و معارف با گرایش کلام اسلام، جامعه المطفی العالمیه | ||
| تاریخ دریافت: 01 مرداد 1401، تاریخ بازنگری: 19 فروردین 1402، تاریخ پذیرش: 13 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| مسأله حسن و قبح از قدیم‌الایام ـ از زمان یونان باستان قبل از میلاد ـ مطرح بوده است؛ مانند سقراط که اولین‌بار واژه خوب و بد را به‌کار برد و بعد از او ارسطو آن را در عقل عملی مورد بحث قرار داد. در حوزه اسلام نیز مسأله حــسن و قــبح یکی از مهم‌ترین مسائل کلامی به‌شمار می‌رود و برخی متکلمان آن را اصل محکم در زمینه شناخت افعال خداوند و صفات فعلی او تلقی می‌کنند. در این مسأله، دیدگاه‌های متفاوتی پدید آمده است. یکی از آن دیدگاه‌ها دیدگاه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی1 است. ایشان نظریه اعتباریات را مطرح می‌کتند و حــسن و قـــبح را جزء اعــتباریات باالمعنی‌الاخص می‌دانند. دیدگاه اعتباریات پیش از علامه نیز مورد بحث واقع شده است. اما علامه از آن به‌صورت منظم بحث کرد. در این میان، برخی به علامه نسبت نسبی‌گرایی دادند. اما واقعیت این است که علامه مطلق‌گراست نه نسبی‌گرا. ایشان از اعتباری بودن حسن و قبح تفسیر دقیقی ارئه می‌کند که فهم آن دقت و تدبر عمیق می‌طلبد. آنچه در این مقاله ارائه شده است، تحلیل و توضیح دیدگاه علامه درباره مسأله حسن و قبح است. در این مقاله سه بخش از هم تفکیک شده است؛ معناشناسی، معرفت‌شنـاسی و هسـتی‌شناسی. اگر این سه بخـش صحیح تبیین شود، به لبّ نظر علامه نزدیک خواهیم شد. ایشان در معناشناسی دو معنا برای حسن و قبح ذکر می‌کنند؛ یکی موافقت و عدم آن با هدف و غرض اجتماعی و دیگری حسن و قبح به معنای ینبغی أن یفعل و لاینبغی أن یفعل. در هستی‌شناسی حسن و قبح، ایشان قائل به ذاتی و واقعی بودن حسن و قبح است. ایشان حسن و قبح در نفس‌الامر و حسن و قبح در مقام عمل را تفکیک می‌کند. حسن و قبح در نفس‌الامر ثابت است، ولی حسن و قبح در مقام عمل متغیر و تابع احساسات درونی افراد است. در معرفت‌شناسی حسن و قبح، ایشان نسبی‌گرا نیست بلکه واقعی بودن حسن و قبح را می‌پذیرد و عقل توان درک حسن و قبح را دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حسن و قبح؛ هستی‌شناسی؛ معرفت‌شناسی؛ علامه طباطبایی؛ اطلاق؛ نسبیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Goodness and Evil from the Perspective of ‘Allāmah Sayyid Muḥammad Ḥusayn Ṭabāṭabā’ī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hussain ijad | ||
| PhD in Jurisprudence and Islamic Studies, with specialization in Islamic Theology, Mustafa International University | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of goodness and evil has been discussed since ancient times, from the days of ancient Greece before Christ. Socrates, for example, first used the terms good and bad, and later Aristotle discussed it in practical reason. In the field of Islam, the issue of goodness and evil is also one of the most important theological issues. Some theologians consider it to be a firm principle in recognizing the actions of God and His attributes of action. Various opinions have been presented on this issue. One of these perspectives is the viewpoint of the late ‘Allāmah Sayyid Muḥammad Ḥusayn Ṭabāṭabā’ī. He presented the theory of subjective considerations (i’tibāriyāt) and regarded goodness and evil amongst the subjective considerations in the specific sense. The theory of subjective considerations has been discussed before ‘Allāmah as well, but he discussed it systematically. In the meantime, some attributed relativism to ‘Allāmah. However, the reality is that ‘Allāmah is an absolutist, not a relativist. He provides a precise interpretation of the subjectivity of goodness and evil, which requires careful understanding and deep contemplation. What is presented in this article is an analysis and explanation of ‘Allāmah's viewpoint on the issue of goodness and evil. This article is divided into three sections: semantics, epistemology, and ontology. If these three sections are correctly explained, we will get closer to the crux of ‘Allāmah's opinion. In semantics, he mentions two meanings for goodness and evil: 1. agreement and disagreement with social goals and purposes, and 2. goodness and evil in the sense of what should or should not be done. Regarding the ontology of goodness and evil, he believes goodness and evil to be essential and real. He distinguishes between goodness and evil in the actual fact and goodness and evil in the practical aspect. Goodness and evil in the actual fact is constant, but goodness and evil in the practical aspect is variable and depends on the inner feelings of individuals. In the epistemology of goodness and evil, he is not a relativist; rather, he accepts the reality of goodness and evil, and intellect has the ability to understand it. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Goodness and Evil, Ontology, Epistemology, ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī, Absoluteness, Relativity | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 104 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 93 |
||