آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,993,550 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,670 |
برساخت معنایی مناسک پیاده‌روی اربعین (ارائه یک نظریه مبنایی) | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره1(پیاپی45)، تیر 1403، صفحه 67-105 اصل مقاله (756.99 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2023.67656.2040 | ||
| نویسندگان | ||
| بتول رستمی* 1؛ یارمحمد قاسمی2؛ خدیجه ذوالقدر3 | ||
| 1دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات تهران، ایران | ||
| 2گروه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ایلام. ایلام. ایران | ||
| 3گروه تاریخ ادیان دانشکده علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران- ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 آبان 1402، تاریخ بازنگری: 04 دی 1402، تاریخ پذیرش: 10 دی 1402 | ||
| چکیده | ||
| یکی از پدیده‌‌های رایج سال‌‌های اخیر جامعه ایران، که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته، «مناسک پیاده‌روی اربعین» است. هدف پژوهش حاضر دستیابی به ایده‌‌ای است که زائران از این مناسک برای خود بر می‌‌‌‌سازند. روش پژوهش، کیفی و بر مبنای نظریه داده بنیاد است. اطلاع‌رسان‌‌های این پژوهش 49 نفر از زائران شرکتکننده در مناسک از تمام شهرهای ایران بودند. بیشترین نتایج نشان داد شرایط علّی مؤثر در وقوع پدیده «مناسک پیاده‌روی اربعین»، عبارتند از: دین‌خواهی/ و ابراز همبستگی شیعی، شرایط زمینه‌ای: دغدغه‌های مذهبی/ جذابیت مقصد، شرایط مداخله‌ای: عامل سیاسی/ تبلیغات. استراتژی‌هایی زائران: رعایت کفّ نفس/ اعتماد یابی و پیامدها: مانور قدرت ایران/ بازتولید دین/ و توسعه مبداء و مقصد/ می‌‌باشد که در قالب مدل پارادایمی به تصویر کشیده شده‌‌اند. یافته‌‌های پژوهش حاضر منجر به کشف نظریه‌‌ای با عنوان «اراده سیاسی به مثابه شرط کافی» گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مناسک؛ پیاده‌روی اربعین؛ برساخت معنایی؛ زیارت؛ اراده سیاسی | ||
| موضوعات | ||
| تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Semantic Construction of Arbaeen Pilgrimage Rituals (Presenting a Grounded Theory) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Batool Rostami1؛ YarMohamad GHasemi2؛ Khadijeh Zolghadr3 | ||
| 1Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran-Iran. | ||
| 2Department of Sociology and Cultural Studies, Faculty of Literature and Humanities, Ilam University. Ilam.Iran | ||
| 3Department of History of Religions, Faculty of Social and Human Sciences, Tehran University of Science and Research | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the common phenomena in recent years in Iranian society, examined in this article, is the "Arbaeen Walking Rituals." The aim of the present study is to understand the ideas that pilgrims construct for themselves through these rituals. This qualitative research is based on Grounded Theory. The informants of this study were 49 pilgrims participating in these rituals from various cities across Iran. The main findings revealed that the causal conditions affecting the occurrence of the phenomenon of "Arbaeen Walking Rituals" include: desire for religion and expression of Shiite solidarity; contextual conditions: religious concerns and the attractiveness of the destination; intervening conditions: political factors and propagation; strategies of pilgrims: self-restraint and gaining trust; and outcomes: Iran's power display, religious reproduction, and the development of origin and destination, which are depicted in a paradigmatic model. The findings of this study led to the discovery of a theory entitled "Political Will as a Sufficient Condition." | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rituals, Arbaeen Walking, Semantic Construction, Pilgrimage, Political Will | ||
| مراجع | ||
|
آرون، ریمون. (1366). مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی (مترجم: باقر پرهام، چاپ چهارم). تهران: ناشرآموزش انقلاب اسلامی.
استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت. (1395). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. تهران: نشر نی.
افتخاری، لاله. (1398). پیاده‌روی اربعین افقی نوین در تحقق تمدن نوین اسلامی با تأکید بر فرمایشات مقام معظم رهبری. سومین کنفرانس بینالمللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روان‌شناسی.
ایدی، محمد. (1395). عنوان طرح: شناسایی فرصت‌های کارآفرینی در پیاده‌روی اربعین حسینی× مرز بینالمللی مهران. ایلام: دانشگاه ایلام، خانه نخبگان سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری استان ایلام.
بنی اسد، رضا. (1399). قوم‌نگاری فرهنگ پیاده‌روی اربعین حسینی ع: تحلیل‌ها و راهبردهای تصمیم‌‌گیری در نهادهای انقلاب اسلامی. نشریه دین و ارتباطات، 27(57)، صص 57-95. بِیتس، دانیل؛ پلاگ، فرد. (1382). انسان‌شناسی فرهنگی (مترجم: محسن ثلاثی، چاپ دوم). تهران: انتشارات علمی.
پویافر، محمدرضا. (1397). خیر ایرانی – خیر عراقی؛ مقایسه فعالیت‌های خیر دینی ایرانیان و عراقیان در آیین پیاده‌روی اربعین. تهران: دومین همایش ملی خیر ماندگار.
تامسون، کنت. (1381). دین و ساختار اجتماعی (مترجمان: علی بهرامپور و حسن محدثی گیلوایی). تهران: انتشارات کویر.
حسام مظاهری، محسن. (1389). رسانه شیعه: جامعهشناسی آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران، با تأکید بر دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی (چاپ سوم). تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
حسین مجتبی، ام سلمه. (۱۳۹۷). مطالعۀ پدیدارشناسی تجربۀ پیاده‌روی اربعین در عراق (مورد مطالعه: کاروان ایرانی زیارتی کربلا- عراق ۱۳۹۶). تهران: کنفرانس ملی توسعۀ اجتماعی.
درودیان، محمدجواد. (1397). منظر معنوی رویداد پیاده‌روی اربعین حسینی. مجله منظر، ش45، صص 56-65.
دیویس، چالز. (1387). دین و ساختن جامعه: جستارهایی در الهیات اجتماعی (مترجمان: حسن محدثی گیلوایی و حسین باب الحوائجی). تهران: شرکت نشر یادآوران.
رضوی زاده، ندا. (1396). ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق. مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6(4)، صص 595-631.
رمضانی تمیجانی، صدیقه. (1399). بررسی ابعاد و اجزای ذهنی مشارکت جمعی در پیاده‌روی اربعین. دوفصلنامه علمی دین و ارتباطات، 27(57)، صص 357-384.
ریویر، کلود. (1379). درآمدی بر انسان‌شناسی (مترجم: ناصر فکوهی، چاپ اول). تهران: نشر نی.
سپیدنامه، بهروز. (1397). پایان‌نامه دکتری جامعهشناسی فرهنگی؛ سنخ‌شناسی سبک‌های دینداری دانشجویان؛ مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه ایلام، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سراج‌زاده، سیدحسین؛ فروغی، یاسر و نبوی، سیدحسین. (1399). مطالعه کیفی انگیزه‌های زائران ایرانی شرکتکننده در آیین پیاده‌روی زیارت اربعین. دوفصلنامه علمی دین و ارتباطات، 26(57)، صص 419-450.
سروش، عبدالکریم. (1378). اصناف دین‌ورزی. مجله کیان، شماره 50، صص 23- 26.
شراهی، اسماعیل؛ ذوالفقارزاده کرمانی، محمدمهدی. (1398). واکاوی ادراک زائران از رفتار خادمان در اربعین: روایتی مردم‌شناختی از پدیده عظیم پیاده‌روی اربعین. نشریه دین و ارتباطات، 26(55)، صص 115- 148.
شریعتی، علی. (1382). تشیع علوی تشیع صفوی (مجموعه آثار 9). تهران: چاپخش. به نقل از: https://www.parsine.com/fa/news).
شفیعا، سعید؛ درودیان، محمدجواد. (1396). مفهوم‌سازی درک معنویت در رویداد پیاده‌روی اربعین حسینی: بر اساس تجربه میدانی. اولین همایش بینالمللی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پاک.
طالبی، ابوتراب؛ براق علی‌پور، الهه. (1394). گونه‌شناسی زیارت و دینداری زائران؛ معناکاوی کنش زیارت زائران. فصلنامه علوم اجتماعی، 22(69)، صص 75-106.
غفاری هشجین، زاهد؛ آقائی، محمد. (1397). پیاده‌روی اربعین حسینی به مثابه جنبش اجتماعی. دوفصلنامه علمی- پژوهشی دانش‌سیاسی، 14(27)، صص 1-21.
غیاثوند، احمد؛ آزادارمکی، تقی. (1381). تحلیل جامعه‌شناختی وضعیت دینداری جوانان با رویکرد بی‌شکلی دین‌ورزی. ویژه‌نامه پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 35،صص 11- 148. فراستخواه، مقصود. (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی: با تأکید بر نظریه گراندد تئوری. تهران: نشر آگاه.
فرخی، میثم؛ انگوتی، زینب. (1398). دلایل حضور و مشارکت زنان ایرانی در پیاده‌روی اربعین. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 25(58)، صص 29-58.
فرهادی محلی، مجتبی؛ چاوشیان، حسن و یعقوبی، علی. (1397). پدیدارشناسی تجربه پیاده‌روی اربعین. کنفرانس ملی توسعه اجتماعی.
فکوهی، ناصر. (1386). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نشر نی.
فلیک، اووه. (1396). درآمدی بر تحقیق کیفی (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
کریستیا، فوتینا؛ دکیسر، الیزابت و ناکس، دین . (2015م). به سوی کربلا: بررسی شیعیان مذهبی ایران و عراق (مترجم: سیدعلی موسوی). تهران: انتشارات نسل روشن.
فیاض، ابراهیم؛ رحمانی، جبار. (1386). مناسک عزاداری و وجدان جمعی در تشیع ایرانی. مجله نامه صادق، 14(2)، صص 101-119.
گیدنز، آنتونی؛ بردسال، کارن. (1386). جامعهشناسی (مترجم: حسن چاوشیان، چاپ اول، ویراست چهارم). تهران: نشر نی.
گیویان، عبداله؛ امین، محسن. (1396). مطالعه ماهیت، کارکردها و ساختار پیاده‌روی اربعین از منظر ارتباطات آیینی. نشریه دین و ارتباطات، 24(2)، صص 167- 194.
محدثی گیلوائی. (1389). دوتایی‌های جامعهشناسی دین. مجله جامعهشناسی ایران، 10(3)، صص 27-56.
محمدپور، احمد. (1392). روش تحقیق کیفی: ضد روش 1: تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
محمدی، جمال؛ صالحی، صادق و نیکوفال، زینب. (1396). پدیدارشناسی تجربه گردشگران اماکن مذهبی: مطالعه موردی اماکن زیارتی شهرستان هرسین. مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 6(20)، صص 34-55.
مرادنژادی، همایون. (1397). طراحی و تحلیل زنجیره ارزش در رویداد پیاده‌روی اربعین امام حسین ع در استان ایلام. ایلام: دانشگاه ایلام.
معاون، زهرا؛ موحد، مجید و طبیعی، منصور. (1396). معنایابی و گردشگری مذهبی: مطالعه مردم‌نگارانه. مجله جامعه‌پژوهی فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 8(4)، صص 1-32.
میرزایی، خلیل. (1395). کیفی‌پژوهی: پژوهش، پژوهشگری و پژوهش نامه‌نویسی (ج1) تهران: نشر فوژان.
میرسندسی، سیدمحمد. (1390). مقدمه‌ای بر جامعهشناسی دین و انواع دینداری. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
ورشوی، سمیه؛ بهروان، حسین و صدیق اورعی، غلامرضا. (1397). تجربه پیاده‌روی مقدس معنای دوگانه معنوی. نشریه راهبرد فرهنگ، 11(41)، صص 133-162.
ویلم، ژان پل. (1377). جامعهشناسی ادیان (مترجم: عبدالرحیم گواهی، چاپ اول). تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
همیلتون، ملکم. (1399). جامعهشناسی دین (مترجم: محسن ثلاثی، چاپ هشتم). تهران: انتشارات ثالث.
Aron, R. (1970). Main Currents in Sociological Thought (Vol. 2). Harmondsworth: Penguin. Durkheim, E. (1915). The Elementary Form of the Religious life. London: Allen and Unwin. Gluckman, M. (1962). Essays in the Ritual of social Relations. Manchester: Manchester University press. Gluckman, M. (1963). Order and Rebelion in Tribal Africa. London: Cohen and West. Malinowski, B. (1974). Magic, Science and Religion. London: Souvenir press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 106 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 59 |
||