آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,013,636 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,716,749 |
ارزیابی شارحان کافی در هستی شناسی عقل در سازگار بودن و نبودن با روایات: ارزیابی رویکرد استقلالی به عقل | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 29، شماره 114، آبان 1403، صفحه 67-98 اصل مقاله (1.66 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2024.69640.2143 | ||
| نویسنده | ||
| شعبان نصرتی* | ||
| هیات علمی گروه پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام پژوهشگاه قرآن و حدیث | ||
| تاریخ دریافت: 12 مرداد 1403، تاریخ بازنگری: 07 مهر 1403، تاریخ پذیرش: 08 مهر 1403 | ||
| چکیده | ||
| تفسیرِ هستیِ عقل به عنوان موجودِ مستقلِ از ساحاتِ وجودی انسان، یکی از رویکرده‌های شارحان کافی است. این رویکرد برآمده از نص روایات متواتر و برهان عقلی است که به دو نظریه تفکیک می‌شود. این دو نظریه در شرح روایت اول کافی ارائه شده‌اند. این پژوهش با روش تحلیلی توصیفی و با تکیه بر نص‌گرایی این دو نظریه را ارزیابی می‌کند. نظریه «عقل به مثابه مخلوق اول»، بر اساس تاویل‌گرایی و برهان عقلی-فلسفی سامان می‌یابد و به همین دلیل با نتایج تحلیل نص‌گرایانه از روایات در «تطبیق مخلوق اول با عقل» و «عدم تعلق آن به ساحت حیات انسان» ناسازگار است. تحلیل «عقل به مثابه جوهر مفارق مشابه عقل فعال» بر مبنای نص‌گرایی شکل گرفته ولی تلاش کرده تبیین عقلانی از نظریه ارائه دهد و سازگاری بیشتری با روایات دارد لذا در «پذیرش وجود استقلالی» «وحدت در عین کثرت»، «قبول حرکت و فعل و انفعال»، «جدایی از هویت انسان در عین تعلق به ساحت انسان» «رابطه اشراقی با نفس ناطقه» با روایات سازگار است ولی چون در تبیین نظریه از مبانی عقلانی-فلسفی بهره جسته است در قائل شدن به «وجود تشکیکی»، « تاثیر عقل در مراتب نفس ناطقه» «چگونگی تعدد و تکثر عقول» با روایات ناسازگار است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شارحان کافی؛ عقل در روایات؛ عقل؛ تجرد عقل؛ عقل مفارق؛ صادر اول | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Evaluation of al-Kāfī Commentators on the Ontology of the Intellect in Terms of Compatibility or Incompatibility with Hadiths: Assessing the Independent Approach to the Intellect | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shaeban Nosrati | ||
| The academic staff of the Ahl al-Bayt Kalam Research Institute, the Quran and Hadith Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| An account of the existence of the intellect as an entity independent from the existential realms of humanity is one of the approaches taken by the commentators of al-Kāfī. This perspective arises from the texts of frequently transmitted hadiths and rational arguments, which can be divided into two theories. These two theories are presented in the commentary on the first narration of al-Kāfī. This research evaluates these two theories using an analytical-descriptive method, focusing on textualism. The theory of "the intellect as the first created being" is formulated based on interpretative approaches and philosophical rational argumentation. Consequently, it is inconsistent with the results of a textual analysis of the narrations regarding the identification of the first created being with the intellect and its disconnection from the realm of human existence. In contrast, the analysis of the intellect as a separate essence, akin to the Active Intellect, is rooted in textualism; however, an attempt has been made to provide a rational explanation for it, resulting in greater compatibility with the narrations. Thus, in acknowledging its independent existence, the unity in multiplicity, acceptance of movement, and interaction, along with a distinction from human identity while remaining connected to the human realm, as well as an illuminative relationship with the rational soul, align with the narrations. Nonetheless, since philosophical rational foundations are employed in formulating this theory, the concept of a gradational existence, the influence of the intellect on the levels of the rational soul, and the nature of the multiplicity and diversity of intellects are inconsistent with the narrations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Al-Kāfī Commentators, Intellect in Hadiths, Intellect, Immateriality of the Intellect, Detached Intellect, the First Creature. | ||
| مراجع | ||
|
* صحیفۀ سجادیه
آمدی، سیف‌الدین. (1423ق). أبکار الأفکار فی أصول‌الدین (ج1). قاهره: دارالکتب.
ابن سیده، علی بن اسماعیل. (1421ق). المحکم و المحیط الأعظم (ج3، چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1362). خصال (محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، ج2، چاپ اول). قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1376). امالی (چاپ ششم). تهران: کتابچی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1385). علل‌الشرایع (ج1، چاپ اول). قم: کتابفروشی داوری.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1403ق). معانی‌الأخبار (محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی. (1413ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف‌العقول عن آل الرسول| (محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم). قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.
ازهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب‌اللغة (ج1، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی. برسی، رجب بن محمد. (1422ق). مشارق انوار الیقین فی اسرار امیرالمومنین× (مصحح: علی عاشور، چاپ اول) بیروت: اعلمی.
برقی، احمد بن محمد بن خالد. (1371ق). المحاسن (محقق و مصحح: جلال‌الدین محدث، ج1، چاپ دوم). قم: دارالکتب الاسلامیة.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة (ج5، چاپ اول). بیروت: دار العلم للملایین.
دیلمی، حسن بن محمد. (1427ق). غررالأخبار (محقق و مصحح: اسماعیل ضیغم، چاپ اول). قم: انتشارات دلیل ما.
سید مرتضی. (1411ق). الذخیرة فی علم الکلام (محقق: سیداحمد حسینی، چاپ اول) قم: موسسة النشر الاسلامی.
سیوری، مقداد بن عبدالله. (1422ق). اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه (محقق و مصحح: قاضی طباطبایی). قم: دفتر تبلیغات اسلامی،
شریف شیرازی، محمدهادی بن معین‌الدین محمد. (1388). الکشف الوافی فی شرح أصول الکافی (محقق و مصحح: علی فاضلی، چاپ اول) قم: دارالحدیث.
شریفی، محمد؛ ایرندگانی، عاطفه. (1395). تعریف مفهوم عقل و بررسی معانی عقل‌گرایی. سومین کنگرۀ بین‌المللی فرهنگ و اندیشۀ دینی. https://civilica.com/doc/713368
طوسی، خواجه نصیرالدین. (1361). اساس‌الاقتباس (مصحح: مدرس رضوی، چاپ اول) تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طوسی، خواجه نصیرالدین. (1386). شرح الاشارات و التنبیهات (محقق: حسن حسن‌زادۀ آملی، ج2، چاپ اول) قم: بوستان کتاب.
طوسی، محمد بن حسن. (1406ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد (چاپ دوم). بیروت: دارالاضواء.
طوسی، محمد بن حسن. (1414ق). امالی (محقق و مصحح: موسسة البعثة، چاپ اول). قم: دارالثقافة.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1415ق). مناهج‌الیقین فی اصول‌الدین (محقق: یعقوب جعفری). تهران: دارالاسوة.
علوی عاملی، احمد بن زین‌العابدین. (1385). الحاشیة علی اصول الکافی (محقق: صادق حسینی اشکوی، چاپ اول). قم: دارالحدیث.
غروی نائینی، نهله؛ میراحمدی سلوکروئی، عبدالله. (1390). جایگاه عقل در شرح اصول کافی صدرالمتألهین. خردنامۀ صدرا، 16(65)، صص 83-166.
فایدی، اکبر. (1387). عقل و جهل در الکافی. مجموعه مقالات فارسی کنگره مرحوم کلینی (جلد 4 مقالۀ دوم). صص 39-64. قم: انتشارات دارالحدیث.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق). کتاب العین (ج1، چاپ دوم). قم: نشر هجرت.
قاضی عبدالجبار. (1962‑1965م). المغنی فی أبواب التوحید و العدل (ج11، چاپ اول) قاهره: الدار المصریة.
قطیفی، محمد بن عبدالعلی آل عبدالجبار القطیفی. (1442ق‑2021م). هدی العقول الی احادیث الاصول (محقق: احمد عبدالهادی المحمد صالح، ج1، چاپ اول). بیروت: دار المحجة البیضاء.
قمی، علی بن ابراهیم. (1404ق). تفسیر قمی (مصحح و محقق: طیب موسوی جزایری، چاپ سوم). قم: دارالکتاب.
کافی، عبدالحسین. (1381). مفهوم عقل از دیدگاه دو شارح اصول کافی. علوم حدیث، 7(26) صص 96- 119.
کراجکی، محمد بن علی. (1410ق). کنزالفوائد (مصحح: عبدالله نعمة، ج1، چاپ اول). قم: دارالذخائر.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (ج1، چاپ چهارم). تهران: انتشارات الإسلامیة.
مازندرانی، محمدصالح‌بن‌احمد. (1382ق). شرح کافی (محقق و مصحح: ابوالحسن شعرانی، ج1، چاپ اول). تهران: المکتبة الاسلامیة.
مجذوب تبریزی، محمد. (1429). الهدایا لشیعة ائمة الهدی (محقق و مصحح: محمدحسین درایتی و غلامحسین قیصریه‌ها، ج1، چاپ اول). قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1403ق). بحارالأنوار (محقق و مصحح: جمعی از محققان، ج1، چاپ دوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1404ق). مرآت العقول فی شرح اخبارالرسول (محقق و مصحح: رسولی محلاتی سید هاشم، ج1، چاپ دوم). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مسعودی، علی بن الحسین. (1384). اثبات‌الوصیه (ناصر انصاریان، ج1، چاپ سوم). قم: انصاریان.
مظفر عبد الحسین بن عبد الله المظفر. (1432ق). الشافی فی شرح اصول الکافی (چاپ اول). بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
مفید، محمد بن محمد. (1413ق «الف»). الاختصاص (محققان و مصححان: علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، چاپ اول). قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
مفید، محمد بن محمد. (1413ق «ب»). النکت فی مقدمات الاصول. قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
ملاصدرا. (1383). شرح اصول کافی (محقق و مصحح: محمد خواجوی، ج1، چاپ اول). تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
منتظر، سمیه. (1387). عقل و جهل در روایات اصول کافی. مجموعه مقالات فارسی کنگره مرحوم کلینی (جلد 4 مقالۀ اول). صص 7-37. قم: انتشارات دارالحدیث
میرزا رفیعا، رفیع‌الدین محمد بن حیدر النائینی. (1424ق). الحاشیه علی اصول الکافی (محقق: محمدحسین درایتی، ج1، چاپ اول). قم: دارالحدیث. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 50 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 44 |
||