آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,385 |
| تعداد مقالات | 34,309 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,961,261 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,688,943 |
شناخت امام به جای شناخت خداوند؛ نقد و بررسی اندیشه دکتر محمدعلی امیرمعزی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 4، دوره 29، شماره 114، آبان 1403، صفحه 99-126 اصل مقاله (1.6 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2024.69522.2139 | ||
| نویسنده | ||
| مرتضی ضمیری* | ||
| دانش‌آموخته سطح 4، شیعه‌شناسی حوزۀ علمیۀ قم، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 23 تیر 1403، تاریخ بازنگری: 20 شهریور 1403، تاریخ پذیرش: 05 مهر 1403 | ||
| چکیده | ||
| دکتر محمدعلی امیرمعزی در پی بازشناسی الهیات تشیع نخستین (چهار قرن اول) گام برداشته و با اصالت‌بخشی به اندیشه غالیان، بر آن شده شیعیان اولیه برای امامان مقام الوهی قائل بودند. از نگاه او، در باور تشیع نخستین، وجود خداوند دو بخشی (ذات و فعل) است و امکان شناخت خداوند در مقام ذات وجود ندارد؛ مگر خدا به عنوان "شیء غیر معقولِ غیر محدود" و نیز خدا با صفات سلبی‌اش و شناخت ما به بخش دیگری از خداوند؛ یعنی خداوند در مقام فعل یا همان امام تعلق می‌گیرد. در مقاله پیش‌رو به نقد و بررسی دیدگاه او در مسئله شناخت امام به جای خدا پرداخته شده و هدف نقد اِسنادی و دلالی مستندات امیرمعزی است. یافته‌های پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی به دست آمده حاکی از آن است که: 1. با توجه به آیات ابتدایی سوره حدید و آیات انتهایی سوره حشر و… و نیز روایات اهل‌بیت، خداوند در مقام ذات توصیف‌پذیر و قابل شناخت است. 2. روایاتی که شناخت ما را به شناخت امام محدود می‌کنند دست‌کم اشکال دلالی دارند و اگر در آنها آورده شده شناخت خدا به شناخت امام است؛ مقصود طریقیت تعالیم امام در کسب شناخت کامل‌تر نسبت به خداوند است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امیرمعزی"؛ شناخت امام به جای خدا"؛ امکان شناخت خدا"؛ "؛ امام واسطه شناخت خدا" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Knowing the Imam Instead of Knowing God: A Critique of Dr. Mohammad Ali Amir-Moezzi's Thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Morteza Zamiri | ||
| Level-Four Graduate, Shiite Studies, Seminary of Qom, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Dr. Mohammad Ali Amir-Moezzi has embarked on a re-examination of the theology of early Shiism (the first four centuries) and, by emphasizing the ideas of the Ghulat (extremists regarding the status of the Shiite Imams), argues that early Shiites attributed a divine status to the Imams. According to him, in the belief system of early Shiism, the existence of God is dualistic (essence and action). The possibility of knowing God in terms of His essence is nonexistent; rather, He is perceived as an "indeterminate and unlimited entity." However, knowledge about the other aspect of God—His action, or the Imam—can be attained. In the present article, I critique Amir-Moezzi's perspective on recognizing the Imam instead of recognizing God, focusing on the foundational and referential aspects of his claims. The findings of the research, conducted using a descriptive-analytical method, indicate the following: (1) Based on the initial verses of Surah al-Hadid, the concluding verses of Surah al-Hashr, and various hadiths from the Ahl al-Bayt, God, in His essence, is describable and knowable; (2) hadiths that limit our understanding to that of the Imam possess at least a referential flaw; if they suggest that knowing God equates to knowing the Imam, the intent is that the teachings of the Imam serve as a pathway to achieving a more profound understanding of God. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Amir-Moezzi, knowing the Imam instead of knowing God, possibility of knowing God, the Imam as mediating knowledge of God. | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
** نهج‌البلاغه
ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی. (1385). علل الشرایع (ج1). قم: کتابفروشی داوری. ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی. (1389). توحید. قم: نشر اسلامی.
ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی. (1395ق). کمال الدین و تمام النعمة (ج1). تهران: اسلامیه.
ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی. (1416ق). خصال (ج1، چاپ پنجم). قم: جامعه مدرسین.
ابن‌یوسف بن مطهر (علامه حلی)، حسن. (1411ق). رجال العلامة الحلی (چاپ دوم). نجف: دارالذخائر.
اقوام کرباسی، مسعود. (1396). ترجمه و نقد فصل اول کتاب The silent quran and the speaking quran Violence and Scripture in the Book of “Sulaym ibn Qays” پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه ادیان و مذاهب.
امیرمعزی، محمدعلی. (1393). تشیع ریشه‌ها و باورهای عرفانی (چاپ دوم). تهران: نامک.
امیرمعزی، محمدعلی. (1398). راهنمای ربانی در تشیع نخستین (چاپ اول). تهران: نامک.
پازوکی، شهرام. (1394). دو مسیر متفاوت یک مقصد، شعیه‌شناسی هانری کُربن و محمدعلی امیرمعزی. ماهنامه مهرنامه، شماره 45، صص 186-188.
جازاری معمویی، سعید. (1392). روش‌شناسی شیعه‌پژوهی پروفسور محمدعلی امیرمعزی. نشریه مطالعات ایرانی اسلامی، 2(2)، صص 175- 190.
جازاری معمویی، سعید. (1401). رویکردشناسی امیرمعزی در مطالعات شیعه‌شناسی. دوفصلنامه پژوهش‌نامه امامیه، 16(16)، صص 145-119.
خویی، سیدابوالقاسم. (1372). معجم رجال الحدیث (ج6 و 9، چاپ پنجم). قم: الثقافة الاسلامیة فی العالم.
رضایی، محمدجعفر؛ نصیری، محمد. (1391). نظریۀ امامت باطنی در تشیع نخستین. بوتۀ نقد، 17(67)، صص 173-198.
شیرازی، صدرالدین محمد (ملاصدرا). (1360). اسرار الآیات و البینات (چاپ اول). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ اسلامی.
ضمیری، مرتضی. (1402). تحلیل و بررسی شبهۀ نسبت الوهیت امام در منابع روایی با تأکید بر شبهات محمدعلی امیرمعزی. پایان‌نامه سطح4، مرکز تخصصی شیعه‌شناسی حوزه علمیه قم. طباطبایی پوده، سید مهران. (1392). نقد و بررسی دیدگاه محمدعلی امیرمعزی دربارۀ «دین علی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
کربن، هانری. (1392). اسلام ایرانی (مترجم: انشاءالله رحمتی، چاپ دوم). تهران: سوفیا. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (ج1، چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر. (1404ق «الف»). مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول (ج7، چاپ دوم). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر. (1404ق «ب»). بحارالأنوار. بیروت: الوفاء.
مکارم شیرازی، ناصر. (1375). پیام امام امیرالمؤمنین (ج1، چاپ اول). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
موحدیان عطار، علی. (1380). معرفی کتاب راهنمای الوهی در تشیع نخستین ثمرۀ کاربست روش پدیدارشناسی در پژوهشی در باب امامیۀ نخستین. دوفصلنامه هفت آسمان، 3(9)، صص 323- 345.
هادی‌منش، ابوالفضل؛ بارانی، محمدرضا. (1397). مکتب شیعی امامان در دو سوی ایران‌گرایی ضدعربی و غلوگرایی از دیدگاه امیرمعزی. فصلنامه شیعه‌شناسی، 16(63)، صص 63-90. Amir-Moezzi, M. A. (2011). The Spirituality of Shiʿi Islam: Beliefs and Practices. London: I.B. Tauris. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 120 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 37 |
||