آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,995,841 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,262 |
ارزیابی مستندات کلامی قاعده عدم خلو واقعه از حکم | ||
| جستارهای فقهی و اصولی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 اردیبهشت 1404 | ||
| نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2025.70598.2926 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مجتبی میردامادی1؛ امیرمحمد زنگنه زاوه* 2 | ||
| 1استادیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2سطح4، فقه و اصول، حوزه علمیه قم، قم، ایران، zanganeh.zave@gmail.com. | ||
| تاریخ دریافت: 29 دی 1403، تاریخ بازنگری: 16 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 15 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| از قاعده‌های معروفی که مشهور اصولی ها آن را پذیرفته‌اند، قاعده «عدم خلوّ واقعه از حکم» است. مفاد این قاعده آن است که هیچ واقعه‌ای خالی از حکم شرعی نیست. حکم شرعی دارای سه مرتبه است که در این مراتب نیز قاعده عدم خلو متصور است. نزاع اصلی میان اصولی‌ها در مرتبه اول حکم، یعنی شأنیت است. در علم اصول فقه، اصولی‌ها با استناد به این قاعده بر مطالب مختلفی استدلال و استنباط می‌کنند. لکن اصولی‌ها به رغم استفاده از این قاعده در آن علم، به بررسی ادله این قاعده نپرداخته و آن را قاعده‌ای مشهور دانسته و تلقی به قبول کرده‌اند و به ابعاد کلامی و ادله کلامی آن به تفصیل ورود نکرده‌اند. این قاعده مبانی استدلالی عقلی، قرآنی و روایی دارد. در تحقیق حاضر این قاعده از منظر مبانی کلامی با روش توصیفی-تحلیلی، بررسی می‌گردد. از مبانی کلامی این قاعده، علم و حکمت الهی است. به این بیان که خداوند عالم به تمامی وقائع است و حکمت او این اقتضا را دارد که برای زندگی بشر، بهترین و کامل‌ترین برنامه را جعل کند. یکی دیگر از مبناها جامعیت دین است که جامعیت و خاتمیت دین این اقتضا را دارد که تمامی وقائع شامل حکم شرعی باشند. و سومین مبنا ابتنای احکام بر مصالح و مفاسد و حسن و قبح عقلی است، با این بیان که عقل کاشف از حسن و قبح‌ها و مصالح و مفاسد احکام است و حکم عقل، حکم شرع خواهد بود، لذا در تمامی مواردی که حکم عقل وجود دارد، شریعت نیز حکم خواهد داشت. با بررسی‌هایی که در تحقیق بیان خواهد شد، به تمامی این مبانی کلامی خدشه وارد است و دلالت آن بر مطلوب، یعنی جریان قاعده عدم خلو واقعه در مرتبه شأنیت حکم شرعی، تام نمی‌باشد. البته که قاعده عدم خلو با ضمیمه کردن دلایل قرآنی و روایی تام خواهد بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدم خلو واقعه از حکم؛ نفی الخلو؛ شمول شریعت؛ گستره شریعت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of the verbal documentation of the rule of non-existence of the event from the verdict | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyed mojtaba Mirdamadi1؛ AmirMohammad Zanganeh zave2 | ||
| 1Assistant Professor, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Level 4, Jurisprudence and Principles, Qom Seminary, Qom, Iran, zanganeh.zave@gmail.com. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 366 |
||