آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,478 |
| تعداد مقالات | 35,337 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,335,537 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,422,058 |
آسیب‌شناسی معرفتی توسعه نظری فقه سیاسی در عصر انقلاب اسلامی | ||
| فقه و سیاست | ||
| دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، تیر 1401، صفحه 101-129 اصل مقاله (1.92 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/ijp.2025.71838.1073 | ||
| نویسنده | ||
| علیرضا کبیریان* | ||
| پژوهشگاه فرهنگ و معارف قرآن | ||
| تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1404، تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1404، تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| فقه سیاسی به‌عنوان شاخه‌ای از دانش فقه، مسئولیت تبیین و تنظیم مناسبات سیاسی در چارچوب تعالیم اسلامی را بر عهده دارد. با وقوع انقلاب اسلامی ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی، ضرورت توسعه نظری فقه سیاسی بیش‌ازپیش آشکار شد. با این‌حال، پس از گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی، توسعه این حوزه با آسیب‌های معرفتی متعددی مواجه بوده که مانع از کارآمدی و پاسخ‌گویی مناسب به مسائل جدید حکومتی شده است. این پژوهش با رویکردی تحلیلی-توصیفی به بررسی آسیب‌های معرفتی توسعه فقه سیاسی در عصر انقلاب اسلامی می‌پردازد و مهمترین موانع را شناسایی و تحلیل می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چالش‌های اساسی شامل محدودیت‌های روش‌شناختی در استنباط احکام سیاسی، برداشت‌های ایستا از متون دینی، عدم تعامل مؤثر با علوم سیاسی و اجتماعی مدرن، و فقدان رویکرد جامع‌نگر نسبت به مقاصد شریعت است. جدایی‌انگاری دین از سیاست، عدم اعتقاد به جامعیت و جاودانگی قرآن و اسلام، و ضعف در مرزبندی دقیق قلمرو فقه سیاسی، ازجمله موانع کلیدی این حوزه هستند. برای رفع این آسیب‌ها، بازتعریف روش‌های اجتهادی، توسعه تعاملات بین‌رشته‌ای، و بهره‌گیری از رویکردی جامع و پویا ضروری است. این پژوهش تأکید دارد که بدون رفع موانع معرفتی، فقه سیاسی توانایی پاسخ‌گویی به نیازهای نوظهور حکومت اسلامی را نخواهد داشت. در مجموع، تحقق فقه سیاسی کارآمد، مستلزم تحول در مبانی نظری و روش‌شناسی اجتهادی همراه با بازنگری در رویکردهای سنتی است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فقه سیاسی؛ توسعه نظری فقه؛ عصر انقلاب؛ سکولار؛ حکومت اسلامی؛ آسیب‌های معرفتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Epistemological Harms in the Theoretical Development of Political Jurisprudence in the Era of the Islamic Revolution of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| علیرضا کبیریان | ||
| پژوهشگاه فرهنگ و معارف قرآن | ||
| چکیده [English] | ||
| As a branch of Islamic jurisprudence (Fiqh), political jurisprudence is responsible for explaining and regulating political relationships within the framework of Islamic teachings. With the occurrence of the Islamic Revolution in Iran and the establishment of the Islamic Republic, the need for the theoretical development of political jurisprudence became more apparent than ever. However, after more than four decades since the Revolution, the development of this field has faced various epistemological challenges that have hindered its efficiency and its ability to adequately respond to new governmental issues. This study, employing an analytical-descriptive approach, examines the epistemological harms impeding the development of political jurisprudence during the era of the Islamic Revolution and identifies the most significant obstacles. The findings indicate that the main challenges include methodological limitations in deriving political rulings, static interpretations of religious texts, lack of effective engagement with modern political and social sciences, and the absence of a comprehensive approach toward the objectives of Sharia. Other key barriers include the separation of religion from politics, lack of belief in the comprehensiveness and permanence of the Qur’an and Islam, and weakness in precisely defining the domain of political jurisprudence. To overcome these harms, it is essential to redefine ijtihad methodologies, enhance interdisciplinary interactions, and adopt a comprehensive and dynamic approach. The research emphasizes that unless epistemological barriers are removed, political jurisprudence will not be capable of addressing the emerging needs of the Islamic government. In conclusion, achieving an efficient political jurisprudence requires a transformation in theoretical foundations and ijtihad methodologies, along with a revision of traditional approaches. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Political jurisprudence, theoretical development of jurisprudence, era of the revolution, secularism, Islamic government, epistemological challenges | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
انوری، حسن. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن.
پایگاه اینترنتی بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی: B2n.ir/kj2062
پیروزمند، محمد. (1396). مصاحبه شخصی با معاون فرهنگستان علوم.
تحریری، محمدباقر. (1401). درس خارج فقه، قابل دسترسی از طریق پایگاه اینترنتی مدرسه فقاهت، جستجو برای درس خارج فقه استاد محمدباقر تحریری B2n.ir/up3213.
جعفر، عبدالرزاق. (1387) جایگاه فقه سیاسی در نظام اسلامی (ترجمه: سعادت‌الحسینی، سیدمجتبی)، فصلنامه معرفت، شماره 43.
حییم، عبدالعظیم. (1385). فرهنگ لغت فارسی. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
خامنه‌ای، سیدعلی. (1376). بیانات و پیام‌ها. پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری: https://farsi.khamenei.ir.
خامنه‌ای، سیدعلی. (1369). بیانات و پیام‌ها. پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری: https://farsi.khamenei.ir.
خسروپناه، عبدالحسین. (1379). کلام جدید. قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه.
خمینی، روح الله. (1368). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه دهخدا.
ساروخانی، باقر. (1380). جامعه‌شناسی (ج2). تهران: نشر اطلاعات.
طباطبایی، سیدمحمدحسین.(1383). المیزان (ج12). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عبدخدایی، بشری؛ فخلعی، محمدتقی؛ قبولی، محمدتقی. (1397). آسیب‌شناسی عرصه‌های تزاحم در مسائل فقه سیاسی، علوم سیاسی، 21(83)، صص 61-82.
عیوضی، محمدرحیم. (1384). درآمدی بر آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی. نشریه زمانه، 4(41، 42).
فیرحی، داود. (1389). فقه سیاسی؛ درآمدی بر فقه سیاسی، فصلنامه سیاست، شماره 40.
فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی. (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امیرالمومنین×.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1363ق). الکافی. تهران: انتشارات دارالکتب اسلامیه.
گروه فقه حکومتی موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت^. (بی‌تا). موسوعه الفقه السیاسی. فقه حکومتی، پایگاه اینترنتی: B2n.ir/du3767
گروه فقه سیاسی. (8/3/1387). ششمین نشست از سلسله‌نشست‌های «تمایزات فقه و فقه سیاسی». قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
لک‌زایی، نجف. (1396). فقه سیاسی (مصاحبه). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مازندرانی، محمدصالح. (بی‌تا). شرح الکافی. بی‌جا: الکتبة الاسلامیة.
بهروزی لک، غلامرضا. (1389). مصاحبه، پایگاه استنادی: B2n.ir/yp3536
مطهری، مرتضی. (1389). مجموعه آثار (ج21). تهران: صدرا.
معین، محمد. (1380). لغت‌نامه معین. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مریجی، شمس‌الله؛ استادیان خانی، علیرضا. (1400). عوامل توسعه فقه حکومتی در عصر انقلاب اسلامی، فقه و سیاست، 2(3). ص 94-129.
ویکی‌پرسش. جامعیت قرآن و سکولاریسم، پایگاه اینترنتی: https://serajnet.org. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 23 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||