آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شمارهها | 2,573 |
| تعداد مقالات | 36,597 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,903,329 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,689,737 |
تحلیل زبانشناختی- تفسیری آیه «مُضارَّة»: نقد پیوند تربیتی و تبیین گسست معناشناختی | ||
| مطالعات علوم قرآن | ||
| دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 25، مهر 1404، صفحه 154-184 اصل مقاله (1.91 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.72030.1379 | ||
| نویسنده | ||
| حجت اله دهقانی* | ||
| دانشآموخته فقه تربیت، پژوهشگاه فقه نظام. قم. ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 20 اردیبهشت 1404، تاریخ بازنگری: 07 مرداد 1404، تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1404 | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش با هدف بازخوانی آیه233 سوره بقره (لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا...)، با ارائه نخستین تحلیل ترکیبی زبانشناختی، تفسیری و فقهی از این آیه، به نقد بنیادین خوانش تربیتی آن میپردازد و نشان میدهد چنین خوانشی بر گسستی معناشناختی از دلالتهای اصلی آیه مبتنی است. برخی آثار فقهی معاصر، این فقره را ناظر به نهی از آسیبرسانی تربیتی والدین به فرزند دانسته و «ترک تربیت» را مصداق اصلی اضرار شمردهاند. این پژوهش در پنج محور، نادرستی این استناد را روشن میسازد: نخست، در ساختار «لَا تُضَارَّ» در رسمالخط، تفاوتی میان صیغه معلوم و مجهول نیست. دوم، جمله ساختاراً خبری است و ظهور در جعل حکم تکلیفی ندارد. سوم، متعلق ضرر در آیه، «اجرت رضاع» است و توسعه آن به حوزه تربیت، با اشکالاتی چون ساختار صرفی، عدمصدق ضرر بر افعال سلبی و ناتمامبودن ادله تعدّی روبهروست. چهارم، با آنکه جمله خبری است، مخاطب حکمی آن پدر است. پنجم، موضوع حکم، مطالبه اجرت مادر بابت رضاع است. بر این اساس، تفسیر آیه در چارچوب نهی از اضرار مالی، با سیاق و دلالتهای آیه سازگاری بیشتری دارد. این پژوهش، به روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته، در بخش تحلیل و استنباط، از روش اجتهادی برای استخراج حکم شرعی و از روش تحلیل مفهومی برای واکاوی دلالی واژگان کلیدی بهره گرفته است. بر پایه یافتههای تحقیق، عبارت مذکور (لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا...) درواقع ناظر به حل تعارضات مالی میان والدین در زمینه اجرت رضاع است، نه به اداره یا تربیت کودک. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مضارّة؛ رضاع؛ تحلیل زبانشناختی؛ آیه233 سوره بقره؛ موضوع حکم؛ اضرار مالی؛ فقه خانواده | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Linguistic–Exegetical Analysis of the Verse “Muḍārrah”: A Critique of the Pedagogical Interpretation and an Explanation of the Semantic Disjunction | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojjatollah Dehghani | ||
| Graduate of Fiqh of Education, Research Institute for Jurisprudence of System, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| This study aims to reexamine Qur’an 2:233 (“lā tuḍārr wālidatu biwaladihā…”) by presenting the first integrated linguistic, exegetical, and jurisprudential analysis of the verse and by offering a fundamental critique of its pedagogical examination. It demonstrates that such a reading rests on a semantic rupture from the verse’s primary implications. Some contemporary jurisprudential works understand this clause as a prohibition against parental educational harm to the child, considering “neglecting upbringing” as the principal instance of iḍrār. The present research clarifies the invalidity of this attribution in five areas: 1. In the script form of “lā tuḍārr”, there is no graphical distinction between the active and passive voice. 2. The sentence is structurally declarative and does not indicate the enactment of a legal obligation. 3. The harm (ḍarar) in the verse pertains specifically to “the wage of suckling,” and extending it to the realm of upbringing faces several issues, including morphological constraints, the inapplicability of ḍarar to purely negative acts, and the incompleteness of the evidence for expansion. 4. Although the statement is declarative, the legal addressee is the father. 5. The subject of the ruling concerns the mother’s demand for compensation for suckling. Accordingly, interpreting the verse within the framework of prohibition of financial harm aligns more closely with the context and semantic indications of the verse. This study employs a descriptive–analytical method, utilizing an ijtihād-based approach for deriving the legal ruling and conceptual analysis for examining the semantic implications of key terms. Based on the findings, the phrase (“lā tuḍārr wālidatun biwaladihā…”) in fact addresses the resolution of financial conflicts between parents concerning the wage of suckling, not the child’s care or upbringing. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| muḍārrah, suckling (riḍāʿ), linguistic analysis, Qur’an 2:233, subject of the ruling, financial harm, family jurisprudence | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2 |
||